بررسی اثرات ضد میکروبی برخی گیاهان مورد استفاده در طب سنتی در ایران

Abstract

مقدمه با توجه به افزایش مقاومت میکروبی آنتی بیوتیک ها و بروز عوارض جانبی، استفاده از گیاهان دارویی با خواص ضد میکروبی اهمیت یافته است[1-3]. طبق مطالعات قبلی در برخی گیاهان مورد استفاده در طب سنتی ایران اثرات ضد میکروبی گزارش شده است [4-6].هدف در این مطالعه گیاهانی از خانواده های Apiaceae، Asteraceae، Brassicaceae، Cucurbitaceae و Scrophulariceae از نظر وجود اثرات ضد میکروبی مورد بررسی قرار گرفتند.روش کار اندام های هوایی گیاهان توسط حلال هایی با قطبیت های مختلف به کمک دستگاه سوکسله عصاره گیری شدند. اثر مهاری عصاره ها بر روی چهار سویه گرم مثبت، دو سویه گرم منفی و یک قارچ مورد ارزیابی کیفی قرار گرفت. عصاره های با اثر مهاری بیشتر، مورد ارزیابی MIC قرار گرفتند و با روش VLC فراکسیونه شده و میزان MIC فراکسیونها نیز اندازه گیری شد. برای شناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره ها و فراکسیون های موثرتر تست های فیتوشیمیایی اولیه و روش GC-MS انجام گرفت.یافته ها عصاره ان هگزانی گیاه Eryngium caeruleum به ترتیب با DIZ 18 میلیمتر و MIC 25/6 میلیگرم بر میلی لیتر علیه باکتری Staphylocucus aureus و 19 میلیمتر و 781/0 میلیگرم بر میلی لیتر علیه باکتری Staphylocucus epidermidis و عصاره ان هگزانی گیاه Eryngium thyrsoideum با DIZ 17 میلیمتر و MIC 562/1 میلیگرم بر میلی لیتر علیه باکتری S.epidermidis اثر ضد میکروبی قابل توجهی نشان دادند. در بین فراکسیون های حاصل، فراکسیون های 40% و 60% عصاره ان هگزانی E. caeruleum و فراکسیون 40% عصاره ان هگزانی E. thyrsoideum بیشترین اثر مهاری را ایجاد کردند. همچنین نتایج حاصل از تست های فیتوشیمیایی و آنالیز GC-MS تایید کننده وجود ترکیبات دارای اثر ضد میکروبی بودند.نتیجه گیری در بین تمامی عصاره ها، عصاره ان هگزانی گیاهان E. caeruleum و E. thyrsoideum قوی ترین اثر ضد میکروبی را از خود نشان دادند., Introduction Due to the increase of microbial resistance of antibiotics and the occurrence of side effects, use of medicinal plants with antimicrobial effects seems to be rational.Objective Hence, in this study, some plants of the Apiaceae, Asteraceae, Brassicaceae, Cucurbitaceae and Scrophulariceae families were evaluated for antimicrobial effects.Methods The aerial parts of the plants were extracted by different solvents using a soxhlet apparatus. Subsequently, the inhibitory effect of the extracts on the four gram positive strains (Staphylocucus aureus, Staphylocucus epidermidis, Bacillus subtilis and Listeria monocytogenes), two gram negative strains (Escherichia coli and Salmonella typhi), and one fungi (Candida albicans) was assessed qualitatively. Extracts with high growth inhibitory effect were fractionated and the MIC was determined by broth micro-dilution method. Furthermore, primary phytochemical and GC-MS analysis were used to identify the chemical compounds of potent extracts and their potent fractions.Results The n-hexane extracts of E. caeruleum and E. thyrsoideum with (DIZ =19, 17mm and MIC= 0.781, 1.562 mg/ml respectively) against Staphylococcus epidermidis showed considerable antimicrobial activity. Among the fractions, 40% and 60% VLC fractions of E. caeruleum and 40% VLC fraction of n-hex extract of E. thyrsoideum illustrated the most growth inhibitory effect. Moreover, the results of phytochemical and GC-MS analysis confirmed that steroids (Stigmasterol methyl ether), fatty acids (7,10-Pentadecadiynoic acid, n-Hexadecanoic acid) and terpenoids even in trace elements (spathulenol, Eugenol) play an important role to show antimicrobial activity. Conclusion Among all the extracts, the 40% VLC fraction of n-hexane extract of E. thyrsoideum for possessing fatty acids and terpenoids, indicated the most antimicrobial potency