بررسی فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه Clinopodium umbrosum

Abstract

مقدمه جنس Clinopodium در ایران دارای 2 گونه ایران است که در طب سنتی کاربرد وسیعی دارند. با توجه به ارتباط بین ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان و اثرات مشاهده شده از آن ها، ضرورت بررسی و شناسایی ترکیبات موثره گیاهان آشکار می شود.هدف با توجه به وجود ترکیبات متنوع با اثرات فارماکولوژیک مختلف در این جنس، C. umbrosum جهت آنالیز فیتوشیمیایی و تعیین فعالیت آنتی اکسیدانی انتخاب شد.روش کار عصاره گیری از اندام هوایی گیاه با روش سوکسله، توسط حلال های اتر نفت، کلروفرم و متانول انجام گرفت. فراکسیونه نمودن عصاره ی متانولی به روش SPE (Solid Phase Extraction) صورت پذیرفت. در ادامه ترکیبات فراکسیون های 20% و 80% با استفاده از روش های VLC و HPLC پره پراتیو مورد آنالیز قرار گرفتند و سه ترکیب خالص سازی گردید. تعیین ساختمان شیمیایی ترکیبات جداسازی شده توسط طیف های NMR انجام شد. روغن فرار C. umbrosum به روش تقطیر با آب جمع آوری شد و محتوای آن به وسیله دستگاه GC-MS آنالیز شد. همچنین فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ی متانولی با روش DPPH ارزیابی شد.یافته ها از فراکسیون 20%Sep- pak عصاره ی متانولی این گیاه یک ترکیب پلی فنولی به نام Rosmarinic acid و از فراکسیون 80% Sep- pak آن 2 ترکیب ساپونین تری ترپنی به نام های Buddlejasaponin IVa و Buddlejasaponin IV شناسایی گردید. آنالیز روغن فرار نیز منجر به شناسایی 17 ترکیب شد که تولوآلدهید، پالمیتیک اسید و استوفنون اجزای اصلی اسانس بودند. عصاره ی متانولی با µg/ml 52/38 RC50= فعالیت آنتی اکسیدانی بسیار خوبی در مقایسه با ترکیب استاندارد کرستین نشان داد.نتیجه گیری مطالعه فیتوشیمیایی گیاه C. umbrosum حضور ترکیبات پلی فنولی از جمله رزمارینیک اسید، به همراه دو ساپونین تری ترپنی Buddlejasaponin IVa و Buddlejasaponin IV را نشان داد.