بررسی فیتوشیمیایی و فعالیت بیواکتیویته Nepeta ucranica L.spp.schischkinii

Abstract

گیاهان جنس Nepeta در آسیا، اروپا و شمال آفریقا می رویند و در طب سنتی به عنوان ضدعفونی کننده و قابض، بصورت موضعی برای درمان بثورات پوستی و گزش مار و به صورت خوراکی به عنوان ضدسرفه، ضداسپاسم، ضدآسم، تب بر و مدر استفاده می شدند. مطالعات فیتوشیمیایی بر روی جنس پونه سا منجر به جداسازی ترکیبات با اثرات فارماکوژیک از جمله مونوترپنها، سزکوئی ترپنها، دی ترپنها، تری ترپنها، فلاونوئیدها و فنولها گردیده است. گونه مورد مطالعه در این بررسی L.spp.schischkinii Nepeta ucranica می باشد. هدف: با توجه به خواص درمانی متابولیتهای گزارش شده از گونه های دیگر این جنس، بررسی فیتوشیمیایی و فعالیت بیواکتیویته این گونه که مطالعه اندکی بر روی آن صورت پذیرفته ، منطقی به نظر می رسید. روش کار و مواد: اندامهای هوایی با روش ماسراسیون و به ترتیب با حلالهای هگزان، دی کلرومتان و متانول عصاره گیری گردید. فراکسیونه نمودن عصاره متانولی خشک شده روی C18Sep-Pak با فاز متحرک با نسبتهای افزایش یابنده متانول : آب صورت پذیرفت. خالص سازی فراکسیونها به کمک HPLC پره پراتیو با فاز معکوس، منجر به جداسازی 4 ترکیب گردید. تعیین ساختار ترکیبات با استفاده از روش 1HNMR انجام شد. روغن فرار به روش تقطیر با آب در دستگاه کلونجر حاصل شد. محتوای اسانس این گیاه، توسط دستگاه GC/MS آنالیز و بررسی گردید. خواص آنتی اکسیدانی عصاره ها و اسانس با روش DPPH اندازه گیری شد. یافته ها: از بررسی فیتوشیمیایی عصاره متانولی این گیاه، یک ایریدوئید، یک فلاونوئید، یک فنیل اتانوئید و یک استروئید جداسازی گردید. آنالیز روغن فرار نیز، منجر به شناسایی 30 ترکیب شد که بیشتر آنها جزء سزکوئی ترپنها بودند. عصاره ی متانولی خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی داشت، در حالی که عصاره های n-هگزانی، دی کلرومتانی و روغن فرار اثر ضعیف تا متوسطی از خود نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به حضور ترکیبات فنیل اتانوئید گلیکوزیدی و فلاونوئیدی، ممکن است مصرف این گیاه در بیماریهای التهابی، پیشگیری از سرطان و برای مقابله با استرس اکسیداتیو مفید باشد.