بررسی ترکیبات شیمیایی, فعالیت آنتی اکسیدانی, حشره کشی, سمیت عمومی و آنتی مالاریایی گیاهانScrophularia amplexicaulis Benth. وScrophularia oxysepala Boiss

Abstract

-مقدمه: جنس اسکروفولاریاسه با حدود350 گونه گیاهی یکی از بزرگترین جنسهای خانواده نعناعیان به شمار می رود. گونهampelxcaulis , S. oxysepala . S از گونه‌های بومی ایران به شمار می رود. استفاده از گیاهان این جنس در طب سنتی مناطق مختلف سبب انجام مطالعات فارماکولوژیک و فیتوشیمیایی فراوانی گردیده است. - اهداف: بررسی ترکیبات شیمیایی این دوگونه و تعیین فعالیت آنتی اکسیدانی، حشره کشی ، سمیت عمومی وآنتی مالاریایی آنها می باشد. - روش کار: ابتدا اندام‌های هوایی گیاهان S. oxysepala,S. ampelxicaulis در هوای آزاد خشک شده سپس به پودر بسیار ریز تبدیل شد. مقدار 150 گرم از پودرهر يك از گياهان به وسیله دستگاه سوکسله به ترتیب با حلال‌های –n هگزان، دی کلرومتان و متانول (از هر کدام 2000 میلی لیتر) عصاره گیری شد. عصاره توسط دستگاه اواپراتور در دمای 40 درجه ی سانتی گراد و فشار پایین خشک و توزین گردیده اند. 2 گرم از عصاره ی متانولی توزین و حل گردید. محلول بر روی Sep-pak ODS منتقل شد و شستشوی آن توسط مخلوط‌های 10٪‌، 20٪‌، 40٪‌، 60٪‌، 80٪ و 100٪ متانول در آب هر یک به میزان 200 میلی لیتر انجام شد. فراکسیونهای به دست آمده خشک و توزین گردید. جهت تعیین سیستم مناسب جداسازی ترکیبات توسط HPLC پره پراتیو از دستگاه HPLC آنالیتیکال استفاده گردید. جهت فراکسیونه نمودن عصاره دی کلرومتانی از کروماتوگرافی بر مبنای اندازه ملکولی بر روی Sphadex- LH20 استفاده گردید در ادامه TLC پره پاراتیو جهت جداسازی ترکیبات استفاده گردید. ساختار شیمیایی ترکیبات جدا شده با روش NMRو GC-MS صورت پذیرفته است‌. بخش فرار عصارهای هگزانی نیز با دستگاه GC-MS موردبررسی قرار گرفت. - نتیجه و بحث: از فراكسيون هاي 10%‌، 40%، 60% از عصارهای متانولی گياهان تركيبات ایریدوئید گلیکوزیدی که اغلب دارای ساختار پایه ای Catalpol می باشندو در نحوه آسیله شدن متفاوت هستند ونیز دو فنیل اتانوئید خالص سازي شده اند كه ساختار آنها تعين گرديده است، ضمناً فعاليت آنتي اكسيداني‌، آنتي مالاريايي‌، حشره كشي و سميت عمومي عصاره ها و فراكسيون ها نيز بررسي گرديده است.