بررسی فیتو شیمیایی گیاه سنبله کرک آلود (Stachys pubescens Ten) و ارزیابی اثرات آنتی اکسیدانی آن
Abstract
مقدمه :گیاهان جنس Stachys در سرتاسر جهان پراکندگی نسبتا وسیعی داشته و در ایران این جنس شامل 34 گونه است. گیاه Stachys pubescens با نام فارسی سنبله کرک آلود عمدتاً در نواحی شمال و شمال غربی ایران رشد می‌کند. تنها بررسی فیتوشیمیایی انجام یافته بر روی این گیاه ، آنالیز اسانس آن ميباشد.
اهداف: هدف از این تحقیق مروری بر ترکیبات شیمیایی این گیاه و بررسی بیواکتیویته آن میباشد.
روش كار: اندام هاي هوايي اين گياه توسط روش تقطیر با آب اسانس گیری گردید و فعالیت آنتی اکسیدانی، سمیت عمومی و حشره کشی آن تعیین و سپس ترکیبات موجود در اسانس توسط GC-MS مورد بررسی قرار گرفتند. اجزاء غیر فرار گياه بوسيله دستگاه سوكسله به ترتيب با حلال هاي n-هگزان , دي كلرو متان و متانول عصاره گيري شد و فعالیت آنتی اکسیدانی ، سمیت عمومی و حشره کشی عصاره های بدست آمده تعین گردیدند و با توجه به فعالیت بالای آنتی اکسیدانی عصاره متانولی اقدام به فراكسيونه نمودن آن به کمک روش SPE شد. سپس فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوی فنلهای تام هر یک از فراکسیونها مورد سنجش قرار گرفت و نهایتا طیف NMR پروتون آنها ترسیم شد و در انتها ارتباط بین فعالیت آنتی اکسیدانی ، میزان فنل های تام و ساختار های شیمیایی احتمالی ترکیبات موجود در هر فراکسیون مورد بحث قرار گرفت.
نتایج: عصاره متانولي نسبت به ساير عصاره ها فعالیت آنتی اکسیدانی خوبي از خود نشان داد. آنالیز فیتوشیمیایی اسانس این گیاه منجر به شناسایی 36 ترکیب گردید که اختلاف زیادی با گزارش قبلی نشان داد. بررسی فراکسیونهای حاصل از عصاره متانولی حضور ترکیبات ایریدوئیدی ، فنلی و بویژه گليکوزیدهای فلاوونی را آشکار نمود که ارتباط معنی داری میان فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوی فنلی تام فراکسیونها نشان ميدهد. همچنین از میان اسانس و دیگرعصاره های غیر فرار گیاه، فعالیت حشره کشی اسانس بارزتر بود. در ارتباط با سمیت عمومی تمامی عصاره ها سمیت کمی از خود نشان دادند.