فرمولاسیون و بررسی پایداری کپسول ژلاتینی نرم آتورواستاتین و کوآنزیم Q10
Abstract
زمینه و هدف: مسئله محلولیت و انحلال یکی از مسائل مهم علم داروسازی است. متاسفانه اغلب داروها محلولیت کمی دارند. از این رو افزایش محلولیت داروها در بسیاری از زمینه‌های داروسازی از جمله تهیه اشکال دارویی محلول، ضروری می‌باشد. آنزیم CO-Q10 و آتورواستاتین دو داروی موثر برای درمان بیماران قلبی مبتلا به افزایش چربی خون می باشند که محلولیت بسیار کمی در آب دارند. تهیه سیستم خود امولسیون شونده درون کپسول ژلاتینی نرم یک فرم ایده آل جهت فرموله کردن داروهای کم محلول در آب در جهت افزایش سرعت انحلال، افزایش بازدهی بدنی و یکنواختی پخش مواد موثره آن می‌باشد.
هدف از این مطالعه تهیه محلول خوراکی خود ریز امولسیون شونده حاوی آتورواستاتین و C0- Q10 درون کپسول ژلاتینی نرم و بررسی پایداری فرمولاسیون حاصل است.
روش کار: در مطالعه حاضر، محلولیت دو داروی آتورواستاتین و CO-Q10 در حلال‌های ترانسکیوتول، لابراسول، کاپریول، PEG400 و سلفور P به صورت منفرد و در سیستم‌های دو تایی از داروها و سیستم‌های چند تایی از حلال‌ها با استفاده از روش Saturation shake- flask در دمای ℃25 تعیین شد، به این ترتیب که محلول‌های اشباع از پودر آتورواستاتین و CO-Q10 به مدت 48 ساعت در دمای ℃ 25 در شیکر قرار داده شده، پس از رسیدن به تعادل، سانتریفوژ و صاف شده، توسط دستگاه اسپکتوفتومترUV تعیین مقدار گردید. با استفاده از طرح عاملی فرمولاسیون‌های مناسب بر اساس محلولیت داروها، طراحی گردید. آزمایش‌های ترانس میتانس با استفاده از اسپکتروفتومتر و ضریب شکست نوری با استفاده از دستگاه رفراکتومتری و اندازه ذره ای با استفاده از دستگاه زتاسایزر و تست انحلال با استفاده از دستگاه انحلال و آنالیز دارو با استفاده از دستگاه HPLC انجام شد. محلولیت هر یک از داروها بطور جداگانه در هر یک از فرمولاسیون‌ها اندازه گیری شد. جهت آزمایشات پایداری، فرمولاسیون‌ها به مدت 6 ماه در سه دمای 25، 40 و 60 قرار داده شدند. مقدار داروی باقی مانده در پایان هر ماه با استفاده از دستگاه HPLC تعیین گردید.
نتایج: بررسی‌ها نشان داد که محلولیت آتورواستاتین وCO-Q10 در کاپریول به عنوان روغن و لابراسول به عنوان سورفکتان و ترانسکیوتول به عنوان کوسورفکتان بیشتر بوده و جهت طراحی فرمولاسیون‌ها به کار رفتند. فرمولاسیون‌های شفاف و محلول به عنوان فرمولاسیون‌های منتخب انتخاب شدند. در تعیین اندازه ذره ای، با افزایش نسبت لابراسول و ترانسکیوتول، اندازه ذره ای کاهش یافت. محلولیت و رهش آتورواستاتین در فرمولاسیون‌های دارای درصد بالای ترانسکیوتول ولابراسول بیشتر بود. محلولیت و رهش CO-Q10 در فرمولاسیون‌های دارای درصد بالای ترانسکیوتول و کاپریول بیشتر بود. پایداری CO-Q10 بیش از آتورواستاتین بوده و مقاومت بیشتری در برابر حرارت از خود نشان داد.
نتیجه‌گیری: می‌توان از فرمولاسیون‌های خود ریز امولسیون شونده جهت افزایش محلولیت آتورواستاتین و CO-Q10 بهره گرفت و درون کپسول ژلاتینی نرم فرموله کرد. هرچند که مطالعات بیشتری جهت پایدار‌سازی این فرمولاسیون‌ها مورد نیاز می‌باشد.