تعیین اثر ضد دردی پراکندگی جامد و نانو ذره دیکلوفناک سدیم به روش تست فرمالین در موش صحرایی

Abstract

مقدمه: دیکلوفناک سدیم یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی است و مکانیسم آن با مهار غیراختصاصی آنزیم سیکلواکسیژناز صورت می گیرد، که مصرف گسترده ای در درمان طولانی مدت بیماریهایی چون آرتریت رماتوئید دارد. نیمه عمر بیولوژیکی آن حدود 2-1 ساعت است بنابراین برای نگه داشتن سطح خونی دارو نیاز به دوزهای چندگانه است. از عوارض جانبی دارو در درمانهای طولانی مدت می توان به پپتیک اولسراتیو و خونریزی گوارشی اشاره کرد. در این مطالعه سعی شده شدت اثر و طول اثر فرمولاسیون های نانو و پراکندگی های جامد که با نسبت1به1 دیکلوفناک سدیم به اودراجیت RS100 تهیه شده بود مورد بررسی قرار گیرد. روش کار: این مطالعه روی موش های صحرایی نر در محدوده وزنی20± 200 گرم انجام شد. حیوانات بطور تصادفی در 17 گروه 8 تایی قرار گرفتند که شامل گروه های کنترل، دریافت کننده نرمال سالین، دریافت کننده پودر خالص دیکلوفناک سدیم (در دوزهای 5/2 ، 5 ،10 ،20 میلی گرم بر کیلوگرم)، دریافت کننده دوز موثر پودر خالص دیکلوفناک سدیم (در ساعت های اول و دوم و سوم)، دریافت کننده فرمولاسیون نانو دیکلوفناک سدیم معادل دوز موثر (در ساعت های اول و دوم و سوم)، دریافت کننده پراکندگی های جامد دیکلوفناک سدیم معادل دوز موثر (در ساعت های اول و دوم و سوم) و دریافت کننده مخلوط فیزیکی دیکلوفناک سدیم و پلیمر معادل دوز موثر (در ساعت های اول و دوم و سوم)، بودند.آزمایش توسط تست فرمالین انجام شد و درد برای همه گروه ها بوسیله تزریق زیر جلدی 50 میکرولیتر از محلول فرمالین 5/2% ( حجمی – حجمی) در کف پای راست حیوان ایجاد شد و رفتار لیسیدن پنجه پای حیوان پیگیری گردید. نتایج: دوز mg/kg 20 پودر خالص دیکلوفناک سدیم به عنوان دوز موثر تعیین شد. در فاز اول در هیچ یک از گروه ها از نظر کاهش زمان لیسیدن پا اختلاف معنی داری با گروه کنترل مشاهده نشد. اما در فاز دوم، درمورد گروه های دریافت کننده پودر خالص دیکلوفناک و مخلوط فیزیکی دارو و پلیمر در ساعات اول و دوم اختلاف معنی دار مشاهده شد(p<0.05). در مورد گروه های دریافت کننده فرمولاسیون های نانو و پراکندگی های جامد در هر سه ساعت اختلاف معنی دار مشاهده شد(p<0.001). همچنین بین فرمولاسیون های نانو و پراکندگی های جامد در مقایسه با پودر خالص دیکلوفناک و نیز بین فرمولاسیون های نانو با پراکندگی های جامد اختلاف معنی دار مشاهده شد. نتیجه گیری: فرمولاسیون های نانو و پراکندگی های جامد، هم فعالیت ضد دردی بیشتر و هم مدت زمان اثر ضددردی بیشتری نسبت به پودر خالص دیکلوفناک سدیم دارند، که این اثر را می توان به بهبود خصوصیت فیزیکوشیمیایی و آهسته رهش بودن فرمولاسیون ها نسبت داد. همچنین فرمولاسیون نانو نیز اثر ضددردی بهتری نسبت به فرمولاسیون پراکندگی های جامد نشان داد، که این اثر احتمالا جهت افزایش جذب سطحی، فاگوسیت شدن، افزایش نفوذپذیری و همچنین تغلیظ نانوذرات در سلول های بافت ها و کاهش تخریب دارو باشد.