مطالعه اثرات عصاره تام ریزوم گیاه Cynodon dactylon بر روی آریتمی و انفارکت سایز ناشی از ایسکمی - رپرفیوژن در قلب ایزوله موش صحرایی

Abstract

هر چند در طب سنتي آذربايجان دم كرده ريزوم گياه Cynodon dactylon (L.) pers. (C. dactylon) براي درمان بيماري هاي قلبي استفاده مي شود، ولي تاكنون پيرامون اثرات محافظتي عصاره تام ريزوم اين گياه بر عليه آريتمي ها و انفاركتوس قلبي و آسيب هاي ناشي از ايسكمي-رپرفيوژن و فاكتور هاي هموديناميك قلب مطالعه اي انجام نشده است. لذا در اين پاياننامه به بررسي اثرات عصاره تام ريزوم گياهdactylon C. بر روي آريتمي ها و انفاركت سايز قلب ايسكميك و همچنين به بررسي اثرات عصاره تام گياه بر روي قدرت انقباضي قلب ايزوله رت و مقايسه آن با ديگوكسين پرداخته شد. مواد و روشها قلب ايزوله شده رتهاي SD با وزن 270-300 گرم به 6 گروه 11-8 عددي (يك گروه كنترل و 5 گروه تست) تقسيم و بعد از بي هوشي با پنتوباربيتال سديم (mg/Kg.ip60-50)، قلب آنها به سرعت ايزوله گرديد و به دستگاه لانگندورف با فشار ثابت متصل شدند و با محلول كربس هنسليت با دماي C37 حاوي گاز كاربوژن تغذيه گرديدند. گروه كنترل طي 20 دقيقه زمان تثبيت و 30 دقيقه ايسكمي و همچنين طي 120 دقيقه زمان رپرفيوژن كربس معمولي دريافت كردند در حاليكه در گروه هاي تست طي زمان ايسكمي (30 دقيقه) و رپرفيوژن (120 دقيقه) كربس حاوي غلظتهاي 5/12، 25، 50، 100 و µg/ml200 از عصاره تام ريزوم C. dactylon پرفيوژن گرديد. در طول آزمايش ECG توسط فيزيوگراف و پاورلب ثبت گرديد و بر اساس قوائد Lambeth كه يك الگوي طبقه بندي و مطالعه آريتمي هاي ناشي از ايسكمي-رپرفيوژن است، بر حسب مورد، نوع، درصد وقوع و زمان هر يك از آريتمي ها شامل Single، Salvos، تاكيكاردي بطني (VT)، ضربانات نابجاي بطني تام (Total ventricular ectopic beats, VEBs)، فيبريلاسيون بطني برگشت پذير (Rev VF)، و فيبريلاسيون بطني برگشت ناپذير (Irrev VF)، در طي ايسكمي و 30 دقيقه اول پرفيوژن مجدد آناليز شدند. پس از اتمام رپرفيوژن، قلب رت ها با محلول 1% Evans Blue رنگ آميزي و به چند قطعه بريده شدند و با محلول 1% تري فنيل تترازوليوم كلرايد انكوبه شده و در فرمالين ثابت گرديدند. سپس سايز نواحي انفاركته با روش پلانيمتري اندازه گيري شد. همچنين براي مطالعه اثرات عصاره تام ريزوم گياه C. dactylonبر روي قدرت انقباضي قلب ايزوله رت، بعد از 20 دقيقه زمان تثبيت، قلب هاي ايزوله به طور تصادفي به 6 گروه 8 تايي تقسيم شدند، كه يكي گروه كنترل بود و طي 20 دقيقه زمان تثبيت و 30 دقيقه زمان آزمايش (بررسي تغيرات قدرت انقباضي قلب)، فقط كربس نرمال دريافت كردند ولي براي 5 گروه تست، بعد از زمان تثبيت، كربس حاوي غلظت هاي 5/12، 25، 50، 100 و µg/ml200 از عصاره پرفيوژن گرديد. در گروه ديگوكسين، بعد از 20 دقيقه زمان تثبيت، ابتدا دوز µg30 از ديگوكسن از طريق بازوي جانبي دستگاه لانگندورف كه بر روي محل اتصال قلب حضور دارد در طول يك دقيقه به آرامي پرفيوژن گرديد و سپس قلب هاي ايزوله به مدت 10 دقيقه با محلول كربس نرمال پرفيوژن شدند و بافت قلب از ديگوكسين شسته شد. دوزهاي 60 وµg 90 هم مشابه دوز µg30 به بافت قلب پرفيوژن گرديدند. براي ثبت تغييرات قدرت انقباضي قلب ايزوله در اثر پرفيوژن عصاره و ديگوكسين از يك بالون بطني مخصوص قلب رت استفاده گرديد. در مطالعه قدرت انقباضي حداكثر درصد افزايش در نيروي انقباضي در اثر پرفيوژن عصاره و ديگوكسين ثبت گرديد و مورد آناليز آماري قرار گرفت. نتايج در 30 دقيقه زمان ايسكمي، وقوع آريتمي هاي VF و VT و مدت زمان و تعداد VT با غلظت هاي 5/12، 25 و µg/ml 50 از عصاره كاهش معني داري داشت (به ترتيب p<0.01 براي مورد اول، و (p<0.001) براي مورد بعدي). آريتمي هاي مورد ثبت طي فاز ايسكمي در گروه هايي كه كربس حاوي غلظت هاي 100و µg/ml200 از عصاره را دريافت مي كردند، تغيير معني داري در مقايسه با گروه كنترل نداشت. در طي 30 دقيقه رپرفيوژن، تعداد آريتمي هاي VEBs و VT، مدّت زمان آريتمي هاي VT وVF و وقوع آريتمي هاي VF و VT كاهش معني داري داشت (به ترتيب p<0.001 براي دو مورد اول، p<0.001 براي دو مورد دوم، p<0.01 براي وقوع VF و p<0.05 براي وقوع VT، در مقايسه با گروه كنترل). همانند زمان ايسكمي، آريتمي هاي مورد ثبت طي فاز رپرفيوژن در گروه هايي كه كربس حاوي غلظت هاي 100و µg/ml200 از عصاره را دريافت مي كردند، تغيير معني داري در مقايسه با گروه كنترل نداشت. افزودن غلظت هاي 5/12، 25، 50 و µg/ml100 از عصاره تام گياه C. dactylon به محلول كربس در طي ايسكمي و پرفيوژن مجدد موجب كاهش كاملاً معني داري در حجم و درصد ناحيه انفاركته در قلب ايزوله رت هاي گروه هاي تست در مقايسه با گروه كنترل گرديد (p<0.001 براي غلظت هاي 5/12 و µg/ml25 و p<0.01براي غلظت هاي 50 و µg/ml100). پرفيوژن كربس حاوي غلظت µg/ml200 از عصاره تام گياه اثر معني داري در كاهش حجم و درصد ناحيه انفاركته در قلب ايزوله رت در مقايسه با گروه كنترل نداشت. پرفيوژن غلظت هاي µg/ml200 و 100 از عصاره باعث افزايش معني داري در افزايش درصد قدرت انقباضي در مقايسه با گروه كنترل گرديد (p<0.01). همچنين، افزايش در درصد افزايش قدرت انقباضي قلب هاي ايزوله با پرفيوژن غلظت هاي 25 و µg/ml50 از كربس حاوي عصاره تام در مقايسه با گروه كنترل معني دار بود (p<0.05). ولي غلظت µg/ml5/12 از عصاره اثر معني داري در مقايسه با گروه كنترل در افزايش درصد قدرت انقباضي قلب نداشت. افزايش درصد قدرت انقباضي قلب با پرفيوژن كربس حاوي µg/ml200 و 100 از عصاره با افزايش درصد قدرت انقباضي قلب در اثر پرفيوژن دوز µg 30 ديگوكسين برابر بود. بحث و نتيجه گيري در مجموع یافته های این مطالعه نشان دهنده وجود اثرات مفید و محافظتي سودمندي از عصاره تام ریزوم گیاه C. dactylon بر روی آریتمی زمان ایسکمی-رپرفیوژن، حجم و درصد ناحیه انفارکته و افزایش چشم گیرقدرت انقباضی قلب ایزوله رت می باشد. اثرات ضد آريتمي و ضد انفاركت سايز عصاره رابطه خطي معكوسي با غلظت عصاره دارد. با ملاحظه یافته های این پایان نامه و با توجه به اثرات اینوتروپ مثبت تركیبات با ساختار شیمیائی ساپونینی (كه در بهبود عملكرد انقباضی قلبی و همودینامیك آن مفید هستند) و گلیكوزیدی كه وجود آنها در عصاره تام ثابت شده است، به نظر می رسد كه عصاره در محدوده غلظت های مورد استفاده در این مطالعه (g/mlµ100 -25)، با بهبود قدرت انقباضی قلب از یك طرف و حفظ عملكردهای همودینامیك آن از طرف دیگر می تواند در كاهش آسیب های ناشی از ایسكمی-رپرفیوژن موثر باشد.