مطالعه اثر حفاظتی عصاره ی اندام های هوایی گیاه چتر گندمی داسی (Bupleurum falcatum L.) در مقابل استرس اکسیداتیو بر روی هپاتوسیت های رت

Abstract

زمینه و هدف با توجه به مطالعات متعدد در مورد ساپونین های موجود در گیاهان دارویی مختلف تا به حال مطالعات گسترده ای در مورد ترکیبات ساپونینی و دیگر ترکیبات شیمیایی گیاهBupleurum falcatum در اندام های هوایی صورت نگرفته است لذا نیاز به بررسی بیشتر در مورد اثرات دارویی ترکیبات شیمیایی اندام های هوایی این گیاه کاملا محسوس می باشد. در این مطالعه اثر حفاطتی عصارهی اندام های هوایی این گیاه در مقابل استرس اکسیداتیو بر روی هپاتوسیتهای ایزولهی رت بررسی شد.

روش بررسی بعد از تهیه ی گیاه چتر گندمی داسی(Bupleurum falcatum L.) از ارتفاعات شهر خواجه از توابع شهر تبریز، اندام های هوایی آن خشک شده و حدود 200 گرم از اندام های هوایی گیاه توسط آسیاب پودر گردیده و توسط دستگاه سوکسوله ابتدا به کمک حلالهای n هگزان و دی کلرومتان چربی زدایی گردید. سپس پودر چربی زدایی شده به کمک متانول و در طی چند مرحله داخل سوکسوله عصاره گیری شده و عصاره های هیدروالکلی حاصل به روی هم اضافه گردید. سپس حلال عصاره بوسیله اواپوراتور تحت شرایط خلآ و در دمای پایین تبخیر و باقیمانده خشک آن جهت آزمایشات فارماکولوژیکی استفاده شد. در مرحلهی اول توسط آزمایش دوز رسپانس، حداکثر دوز غیر سمی عصاره بدست آمد. سپس طی آزمایش DPPH ، RC50 عصاره بدست آمد و با RC50 روتین مقایسه شد. در مرحله ی بعد طی آزمایشی قدرت حفاظتی عصاره از هپاتوسیتهای ایزولهی رت (رت به تعداد یک عدد و به صورت تصادفی انتخاب شده است) در مقابل استرس اکسیداتیو ناشی از آهن سه ظرفیتی با ویتامینC مقایسه شد. در مرحله ی آخر، توان حفاظتی عصاره از هپاتوسیتهای ایزولهی رت در مقابل ماده ی سمی طی سه آزمایش (تریپان بلو، تولید گونه های فعال اکسیژن و پتانسیل غشاء میتوکندری) مورد بررسی قرار گرفت.

یافته ها یافته ها نشان داد که غلظت 248 إg/ml در سوسپانسیون سلولی از عصارهی متانولی اندام های هوایی گیاه Bupleurum falcatum به عنوان حداکثر غلظت غیر سمی قلمداد می شود. عصارهی متانولی اندام های هوایی گیاه Bupleurum falcatum در تست DPPH فعالیت آنتی اکسیدانی معادل (Rc50=7.6 إg/ml) از خود نشان داد که نشان دهنده ی قدرت آنتی اکسیدانی بالای عصاره نسبت به روتین (Rc50=15.5 إg/ml) می باشد. عصارهی متانولی اندام های هوایی گیاه Bupleurum falcatum در غلظت 248 إg/ml فعالیت آنتی اکسیدانی معادل با آسکوربیک اسید در غلظت إg/ml 88.04 از خود نشان داد. همچنین نتایج سه آزمایش تریپان بلو، تولید گونه های فعال اکسیژن و پتانسیل غشاء میتوکندری، تصدیقی بر اثرات آنتی اکسیدانی عصارهی متانولی بود.

نتیجه گیری عصارهی متانولی اندام های هوایی گیاه Bupleurum falcatum بواسطه ی داشتن ترکیبات آنتی اکسیدانی (به طور عمده سایکوساپونین ها) از خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی برخوردار می باشد و می توان آن را در فرمولاسیون های دارویی و مکمل های غذایی به عنوان یک جزء اصلی به کار برد.