رابطه بین پلان اکلوزال با دیگر پلان های ناحیه سر و صورت در موقعیت طبیعی سر natural head position در بین دانشجویان دندانپزشکی تبریز

Abstract

در حين بازسازى سيستم ماضغه با درمان هاى پروتز، براى دستيابى به زيبايى، راحتى، حفظ سلامتى نسوج باقيمانده، مضغ مؤثر و تكلم صحيح، محل قرارگيرى و شكل پلان اكلوزال وانتقال صحيح آن به آرتيكولاتور از اهميت زيادى برخوردار بوده و بايد كاملا مشابه با پلان اكلوزال دندان هاى از دست رفته بيمار باشد. طبق نظر تمامى كتب مرجع پروتز، Camper’s line يا Ala-Tragus line و Bipupilar plane لندمارك هاى خارج دهانى هستند كه پلان اكلوزال به ترتيب در خلف و قدام بايد با آنها موازى باشد. همچنين در انتقال كست ها به آرتيكولاتور از توازى پلان اكلوزال با پلان فرانكفورت بعنوان پلان افقى استفاده مي شود(1). ولى تحقيقات انجام شده حاوى نتايج ضد و نقيضى است. در بسيارى از بررسي هاى انجام شده، پلان فرانكفورت موازى افق نيست، پلان اكلوزال با پلان آلا-تراگوس و پلان فرانكفورت موازى نبوده، و در رابطه با توازى پلان اكلوزال و پلان آلا-تراگوس با افق نيز نتايج يكسانى وجود ندارد. با توجه به نتايج فوق بنظر مى رسد كه از هيچيك از پلان هاى سر وصورت نمى توان جهت تعيين پلان اكلوزال استفاده كرد. هدف: در اين تحقيق سعى شده است تا با بررسى رابطه بين پلان اكلوزال با ديگر پلان هاى ناحيه سر و صورت و پلان رفرنس افقى در موقعيت طبيعى سر، امكان استفاده از هر يك از پلان هاى سر و صورت، در تعيين موقعيت پلان اكلوزال مورد بررسى قرار گيرد. مواد و روش كار: نمونه ها شامل 53 دانشجوى دندانپزشكى، 25 دختر و 26 پسر و با ميانگين سنى 5/22 سال و داراى اكلوژن كلاس I آنگل مى باشند. ابتدا يكFox plane بين دندان هاى فك بالا و پايين نمونه ها قرار داده شد كه گسترش خارج دهانى آن، معرف پلان اكلوزال از نماى فرونتال و طرفى مى باشد. لبه ى تحتانى حدقه چشم (Orbitale) بر روى صورت نمونه ها علامت گذارى شد. يك شاقول از سقف آويزان گرديد كه نشانگر پلان عمودى رفرانس (True vertical plane) بوده و خط عمود بر آن پلان افقى رفرانس(True Horizontal Plane) را تشكيل مي دهد. از تمامى نمونه ها در موقعيت طبيعى سرNatural head position، در حالت ايستاده و در حالى كه به دور دست نگاه مى كردند، با استفاده از دوربين ديجيتالى، يك عكس تمام رخ ويك عكس نيم رخ از سمت چپ تهيه شد. سپس عكس ها جهت اندازه گيرى زواياى مورد نظر، trace شدند. نتايج: در نماى فرونتال، پلان بين دو مردمك چشم، موازى با پلان رفرنس افقى است (p>0.05). در نماى طرفى پلان اكلوزال، پلان فرانكفورت در موقعيت طبيعى سر، موازى با افق نمى باشد (p<0.01). پلان هاى آلا- لبه ى فوقانى تراگوس، آلا- لبه ى ميانى تراگوس، آلا- لبه ى تحتانى تراگوس در موقعيت طبيعى سر، موازى با پلان افقى رفرنس نمى باشند(p<0.01). ولى از بين پلان هاى فوق، آلا- لبه ى تحتانى تراگوس زاويه كوچكترى، حدود 433/3 درجه با افق مى سازد. از طرفى ميانگين زاويه بين آلا- لبه ى فوقانى تراگوس و پلان اكلوزال حدود 801/1 درجه مى باشد كه نشانگر توازى تقريبى اين دو پلان با يكديگر است. پلان اكلوزال و آلا-لبه ى ميانى تراگوس با پلان فرانكفورت موازى نمى باشند(p<0.01). بين دو جنس، در رابطه با زواياى بين پلان اكلوزال و پلان افقى در نماى فرونتال و طرفى، خط آلا- لبه ى ميانى تراگوس و پلان افقى، پلان بين دو مردمك چشم و پلان افقى، و خط آلا- لبه ى ميانى تراگوس و پلان فرانكفورت اختلاف معنى دارى ديده نشد(p>0.05). نتیجه گیری: در نماى فرونتال، پلان بين دو مردمك چشم مى تواند بعنوان لندمارك مناسبى جهت تعيين موقعيت پلان اكلوزال مورد استفاده قرار گيرد. پلان فرانكفورت نمى تواند بعنوان يك پلان رفرنس افقى در نظر گرفته شود. خط آلا- لبه ى تحتانى تراگوس زاويه كوچكترى با افق مى سازد ولى آلا- لبه ى فوقانى تراگوس تقريبا با پلان اكلوزال موازى است. همچنين بين دو جنس در برخى موارد تفاوت معنى دار مشاهده شد.