بررسی روایی و پایایی ارزیابی چشمی رادیوگرافی سفالومتری لترال در تعیین ویژگی های دنتو اسکلتال

Abstract

در دو دهه گذشته ارتودنتیست ها مطالعات زیادی در مورد پروفایل صورت انجام داده اند و نتیجه این مطالعات تاکید بر استفاده از نمای پروفایل برای تشخیص مال اکلوژن های ارتودنسی بوده است. برخی از مطالعات بهترین روش برای بررسی نمای پروفایل را استفاده از رادیوگرافی سفالومتری لترال می دانند(1).قریب به یک سده است که سفالومتری لترال معرفی شده و بعد از آن ابزار استاندارد جهت تشخیص و طرح درمان ارتودنسی گردید(2). امروزه نیز استفاده از آن در درمان ارتودنسی ضروری می باشد(3). آنچه به عنوان روش متداول و استاندارد ارزیابی لترال سفالومتری استفاده می شود، تکنیک تریسینگ سفالومتری و یا روش تمپلیت است. تریسینگ به این دلیل که میزان اطلاعات روی فیلم را تا حد قابل توجه کاهش می دهد(4) و سفالومتری را برای انجام آنالیزهای بعدی آماده می کند، انجام می شود(5). علی رغم اینکه هم اکنون نیز در بسیاری از کشورهای اروپایی، رادیوگرافی لترال سفالومتری قبل از درمان های ارتودنسی تجویز می شود اما درصد بسیار کمی از درمان های ارتودنسی بر پایه داده های حاصل از آنالیز سفالومتری می باشد(6).هدف این مطالعه تعیین روایی و پایایی سفالومتری لترال به روش بصری در تعیین ویژگی های دنتواسکلتال می باشد.مواد و روش ها: تعداد 30 سفالومتری از بین بیماران 5 سال اخیر بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی تبریز به صورت تصادفی انتخاب شد، رادیوگرافی های لترال سفالومتری در اختیار 5 ارتودنتیست قرار گرفت و از آنها خواسته شد با مشاهده چشمی تشخیص خود را ارائه دهند، بعد از یک ماه دوباره این مرحله تکرار گردید. در قدم بعد آنالیز های سفالومتری برای این رادیوگرافی ها انجام شده و این آنالیزها به همراه سفالومتری ها در اختیار 3 ارتودنتیست قرار داده شد و تشخیص قطعی در رابطه با وضعیت اسکلتال و دنتال حاصل گردید(اطلاعات مرجع) و در نهایت داده های بدست آمده از هر دو مرحله برای هر بیمار به طور جداگانه با همدیگر و با اطلاعات مرجع مقایسه شد.داده های به دست آمده با آمار های توصیفی ارزیابی شده و تکرارپذیری بین مشاهده گران (inter-observer reproducibility) با Fleiss’ kappa test و تکرار پذیری درون مشاهده گران (intra observer reproducibility) با weighted kappa test محاسبه شدند.یافته ها: کمترین توافق درون مشاهده گران در بین 12 آیتم مورد بررسی مربوط به رابطه ماگزیلا نسبت به کرانیوم با میانگین توافق 329/0 و بیشترین توافق درون مشاهده گران برای رابطه دو فک نسبت به هم با میانگین توافق 643/0 ارزیابی شد.کمترین و بیشترین توافق بین مشاهده گران به ترتیب مربوط به رابطه مندیبل نسبت به کرانیوم با توافق 465/0 و چرخش ماگزیلا با توافق 559/0 می باشد.کمترین روایی در بین 12 آیتم مورد بررسی مربوط به اندازه راموس با روایی 123/0 و بیشترین مقدار روایی مربوط به رابطه اینسیزور های بالا به ماگزیلا با روایی 531/0 می باشد.نتایج: توافق درون مشاهده گر در مورد رابطه دو فک نسبت به هم «قابل توجه(substational)» بود. در مورد اندازه راموس و رابطه ماگزیلا نسبت به کرانیوم توافق «نسبتا خوب (fair)» وجود داشت و در باقی موارد توافق «خوب(moderate)» بود.توافق بین مشاهده گران در تمامی موارد مورد بررسی «خوب(moderate)» ارزیابی شد.روایی نتایج درباره رابطه مندیبل نسبت به کرانیوم، چرخش مندیبل و رابطه اینسیزور پایین نسبت به صورت «نسبتا خوب(fair)» ارزیابی شد. در مورد اندازه راموس، چرخش ماگزیلا و رابطه ماگزیلا نسبت به کرانیوم روایی «نسبتا ضعیف(slight)» بود و در بقیه موارد روایی «خوب(moderate)» ارزیابی شد.