بهینه سازی پلت های پزودوافدرین و لوراتادین به روش طرح های عاملی

Abstract

در بین اشکال آهسته رهش، سیستمهای چند ذره ای (multiparticulate) به خاطر مزایایی همچون پذیرش بالای بیمار، امروزه مورد توجه فراوانی قرار گرفته اند. در یک سیستم دارورسانی چند ذره ای (multiparticulate) بر خلاف شکل دارویی تک واحدی، ماده موثره به واحدهای مجزا تقسیم شده است. تولید و طراحی سیستم های چند ذره ای بسیار سخت تر از سیستم های دارورسانی تک واحدی است. پزودوافدرین یک آمین سمپاتومیمتیک میباشد که در کاهش احتقان مخاطی بینی در رینیت آلرژیک با دوز 30-60 میلی گرم سه بار در روز مصرف میشود. لوراتادین نیز یک داروی آنتی هیستامینی قوی و طولانی اثر است که اثر خواب آوری ندارد و با دوز 10-5 میلی گرم یک بار در روز مصرف میشود. در این مطالعه این دو دارو بصورت توأم بعنوان فرآورد آنتی هیستامین دکونژستانت چند ذره ای تهیه شد که علاوه بر راحتی مصرف، دارای رهش کنترل شده نیز می باشد. با استفاده از پلت هایی با رهش سریع، متوسط و آهسته، کپسول های سه زمانه از مخلوط این دو دارو تهیه شد در این سیستم چند ذره ای تمام دوز لوراتادین بهمراه 60 میلی گرم پزودوافدرین بسرعت حل می شود و باقی پزودوافدرین بتدریج آزاد می گردد تا اثر ضد احتقانی به همراه اثر آنتی هیستامینی در زمان طولانی حاصل گردد. در تولید پلت ها از روش Extrusion-Spheronization استفاده شده در این روش متغیرهای زیادی بر روی کیفیت و خواص پلت ها تاثیر گذار است. پلت های سریع الرهش ماتریکسی غیر چرب با بکارگیری موادی همچون HPMC و لاکتوز و آویسل تهیه شد. پلت های ماتریکس چرب برای دستیابی به پلت هایی با رهش متوسط و آهسته با بکارگیری نرم افزار Minitab و متد DOE (Design of experiments) و با استفاده از موادی چون موم زنبور عسل، موم کارنوبا طراحی گردید. رهش دارو از کلی فرمولاسیون های تهیه شده با دستگاه انحلال شماره USP بررسی شد. غلظت پزودوافدرین و لوراتادین در نمونه ها به ترتیب با کمک HPLC و اسپکتروسکوپی UV تعیین شد. تاثیر عوامل متعددی چون میزان دارو، مقدار ماد چرب و پلیمر ها در تهییه فرمولاسیون ها با بکارگیری داده های حاصل از رهش دارو و با استفاده از روش های آماری متعددی چون RTP (Response Trace Plot) ، CP (Contour Plot) و OCP (Overlaid Contour Plot) بررسی شد. در نهایت کینتیک رهش دارو برای کلیه فرمولاسیون ها مورد آنالیز و بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد که روش های آماری ذکر شده قادر به تعیین میزان تاثیر هرکدام از عوامل موثر در ساخت پلت می باشد. در نهایت امکان ساخت هر سه نوع پلت با رهش آهسته، متوسط و سریع فراهم گردید. بررسی کینتیک رهش پزودوافدرین از کپسول سه زمانه متشکل از پلت های مذکور حاکی از تبعیت داده ها از مدل ویبول می باشد.