بررسی الگوی تجویز داروهای ضد هیپرتانسیون در بیماران دیابتی شهر تبریز

Abstract

بیماری دیابت با داشتن عوارض مهم و پیچیده خون پس از طی قرنهای متمادی هنوز همچنان بعنوان یکی از بیماریهای تقریبا لاعلاج در علم پزشکی مورد بحث است. البته در این میان نباید از نظر دور داشت که کنترل و آگاهی لازم و کافی از این بیماری میتواند از ایجاد عوارض گوناگون آن تاحدودی پیشگیری نماید 0هیپرتانسیون عارضه بسیار مهم این بیماری است که به سبب ایجاد زمینه، تقریبا برای توام عوارض میکروواسکولار این بیماری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این مطالعه مابررسی را تحت عنوان بررسی الگوی تجویز داروهای ضد هیپرتانسیون در بیماران دیابتی شهر تبریز با همکاری بیمه خدمات درمانی (بررسی نسخ) در بخشی انجام داده و در بخشی دیگر مطالعه گذشته نگر پرونده های تعدادی از بیماران مراجعه کننده به کلینیک تخصصی غدد واقع در بیمارستان سینا شهر تبریز پرداختیم. از تعداد 2451 نسخه بیمه خدمات درمانی تعداد 68 نسخه و از 464 پرونده کلینیک تخصصی غدد تعداد 94 پرونده مربوط به بیماران دیابتی مبتلا به هیپرتانسیون بوده است. میانگین سنی بیماران مورد مطالعه در بخش نسخ 5855 سال و در مرکز تخصصی غدد 5709 سال بود. داروهای ضد هیپرتانسیون تجویز شده در قسمت بررسی نسخ شامل مهار کننده های ( ACE 3524درصد)، بتابلوکرها( 2952درصد)، مدرها( 1524درصد)، بلوکه کننده های کانال کلسیمی( 1333درصد)،آلفابلوکرها( 286درصد) و داروهای با اثر مهاری بر سیستم عصبی سمپاتیک و به شکل مرکزی عمل کننده( 381درصد) و در قسمت کلینیک غدد به ترتیب داروئی بالا 5735 درصد، 2280 درصد، 59 درصد، 1176 درصد، 073 درصد و 147 درصد میشود. با توجه به نتایج بدست آمده مشخص میشود که بیشترین داروی مصرفی را دراین مطالعه مهارکنندههای ACE تشکیل میدهند که با توجه به مدارک علمی موجود مبنی بر موثر بودن این داروها در پیشگیری از نفروپاتی دیابتی و عدم وجود عوارض جانبی خطرناک این موضوع منطقی به نظر میرسد. در این مطالعه از بلوکه کننده های کانالهای کلسیمی کمتر استفاده شده است که علت آن بیشتر به عوارض داروهای موجود که کوتاه اثر بوده( نظیر نیفیدیپین) برمیگردد که این دارو میتواند مرگ و میر ناشی از عوارض قلبی عروقی را افزایش دهد بنابراین وجود میزان تجویز این داروها قابل پیش بینی بوده است. البته اگر از داروهای طولانی اثر و جدید نظیر آملودیپین خصوصادرترکیب با مهارکننده های ACE استفاده شود موثر خواهد بود. تجویز بتابلوکرها در حد قابل قبولی بوده ولی با توجه به مدارک علمی موجود که فواید سودمند این داروها بر معایب آن می چربد تجویز بیشتر داروهای بتا بلوکر انتخابی(البته بجز درموارد خاص) در بیماران دیابتی مبتلا به هیپرتانسیون در آینده مورد انتظار است. داروهای مدر بویژه تیازیدها کمترین سهم را در تجویز داروهای خط اول داشتند که شاید علت آن مربوط به نگرش علمی گذشته باشد که عواض متابولیکی و افزایش حوادث قلبی عروقی ناشی از این داروها مطرح بوده است. ولی این مسئله بعلت تجویز دوز این داروها ونبودن مطالعات وسیع و تصادفی درست نبوده و امروز دوز پایین این داروها برای بیماران بدون پروتئینوری قویا توصیه میشود. طبق انتظار از داروهای دستههای دیگر میزان پایینی تجویز شده بود. در آخرین مطالعه اضافه شدن داروهای جدید و سودمند(نظیر آنتاگونیستهای گیرنده های آنژیوتانسین II و دی هیدروپریدین های طولانی برای کنترل هیپرتانسیون در بیماران دیابتی و آموزش مستمر و مناسب برای جامعه پزشکی توصیه میشود.