بررسی خصوصیات موثر در افزایش جذب پوستی داروها توسط Enhancerها

Abstract

جذب پوستی در پژوهشهای دارویی و تولید داروهای پوستی (دارورسانی از طریق پوست)از اهمیت ویژهای برخوردار است. باتوجه به اینکه پوست و بخصوص طبقه شاخی آن بعنوان سدی در مقابل جذب مواد و داروها عمل می کنند، برای افزایش جذب پوستی داروها روشهای متعددی ابداع و به کار رفتهاند. محبوب ترین این روشها افزودن افزاینده ها(enhancers) به فرمولاسیون میباشد. علی رغم استفاده وسیع از این روش، مکانیسم افزایش جذب پوستی ناشناخته مانده وانواع افزاینده های مختلف در مورد داروهای مختلف متفاوت عمل می کنند. بدین ترتیب انتخاب بهترین افزاینده در موارد مختلف تنها با تجربه وخطا میسر خواهد بود. در این میان رابطه میان ساختمان شیمیایی افزاینده ها واثرافزایندگی آنها با استفاده از روش QSAR بررسی شد تا گامی باشد در جهت روشن شدن عملکرد این ترکیبات. بدین منظور سه دسته ازافزاینده ها شامل Nاستیلپرولیناسترها، مشتقات پیرولیدینون و ترپنها مورد بررسی قرار گرفتند. پارامترهای ساختمانی بکار رفته دراین ترکیبات عبارتند از پارامترهای قابل محاسبه توسط روشهای مکانیک مولکولی در نرمافزارNEMESIS، پارامترهای ناشی از تئوری گراف بخصوص پارامترهای مولکولارکانکتیویتی محاسبهشده بانرمافزار MOLCONNZ و پارامترهای اوربیتالمولکولی محاسبه شده با روش نیمه تجربی MNDO در نرمافزارMOPAC وپارامترهای هیدروفوبیسیته و سایر پارامترهای محاسبهای توسط نرم افزار.ACD آنالیزهای آماری شامل رگرسیون چندگانه و رگرسیون گام به گام (Stepwise) درنرمافزارMINITAB بین خصوصیات ساختمانی افزاینده ها از یک طرف و نسبت افزایش (ER)آنها ازطرف دیگرانجام گرفت که منجر به یک سری روابط معنی دار برای هر دسته از افزایندهها گردید. بطور کلی معادلات بدست آمده نشان دادند که پارامترهای بیانگر لیپوفیلیسیته افزاینده با ER مربوط به داروهای لیپوفیل 5)فلورواوراسیل) رابطه معکوس نشان می دهند و این بدان معناست که افزایندهها از نظر لیپوفیلیسیته باید مشابه داروی مورد نظرباشند تا بتوانند بر روی مسیرهای جذب مربوط به آن دارو عمل کنند. قدرت پیش بینی معادلات مربوط به اثر افزایندگی ترپنها بر روی داروی 5فلورواوراسیل بررسی شده و میانگین درصد5143 ,بدست آمد که نشان می دهد که اثرافزایندگی یک دسته از ترکیبات بر روی یک داروی معین به روش QSAR قابل پیش بینی است