بررسی ترکیبات کومارینی گیاه گلپر (Heracleum Persicum)

Abstract

در میان چهار خانواده گیاهی مهم فتوتوکسیک که عبارتند از:Rutaceae, Moraceae, Moraceae, Leguminosae (Fabaceae), Umbelliferae(Apiaceae) خانواده Apiaceae اصلی ترین خانواده گیاهی است که سبب ایجاد فیتوفتودرماتیت میشود. جنس هراکلئوم از بارزترین نمونه های گیاهی این خانواده است که دارای این خاصیت می باشد. خاصیت فتوتوکسیک این گیاهان به وجود ترکیبات فورانوکومارینی در آنها برمی گردد. فورانوکومارین ها دستهای از ترکیبات شیمیایی متعلق به خانواده کومارینها میباشند که جزو عوامل Photosensitizer قوی به شمار می روند. برگاپتن (5MOP) و گزانتوتوکسین (8MOP)، بیشترین فورانوکومارین های یافت شده در گیاهان فتوتوکسیک می باشند. هر چند خاصیت Photosensitizing فورانوکومارین ها می تواند مضراتی در پی داشته باشد ولی در صورت استفاده صحیح و اصولی از ترکیبات فورانوکومارینی می توان آنها را درمان پاره ای از بیماریهای پوستی نظر ویتیلیگو و پسوریازیس بکار برد. به یقین با کشف روز افزون خواص فارماکولوژیک ترکیبات فورانوکومارینی بر گستره کاربردهای درمانی آنها نیز افزوده خواهد گشت، از این رو مطالعه و تحقیق بر روی گیاهانی که شواهد بر وجود این ترکیبات در آنها دلالت می کند، از یک سو میتواند به جهت پیشگیری از ایجاد واکنشهای فتوتوکسیک در اثر تماس با این گیاهان سودمند باشد و از سوی دیگر در بهره برداری از منابع استخراج ترکیبات فورانوکومارینی میتوان از نتایج این تحقیقات بهرهمند گشت. با وجود انجام مطالعات متعدد بر روی تعدادی از گونه های جنس هراکلئوم در نقاط مختلف دنیا، تاکنون تحقیقات مشخصی بر روی گونه Heracleum persicum انجام نگرفته بود. این پایان نامه تحقیقی گامی بوده است در راستای آغاز مطالعات و بررسیهای عمل یدر شناسایی ترکیبات فورانوکومارینی گیاه .H.persicum در راستای دستیابی به این هدف برگها و ساقه های گیاه گلپر در خرداد ماه 78 از منطقه مراغه جمع آوری گردید. پس از تهیه پودر گیاهی و چربی زدایی توسط حلال اتر دوپترول استخراج اولیه توسط متانول70 ,انجام گرفت و پس از تغلیظ، عصاره مائی ابتدا توسط کلروفرم و سپس توسط استات اتیل مورد استخراج قرار گرفت. با انجام TLC بر روی فازهای اتر دوپترولی، کلروفرمی و استات اتیلی و پس از بررسی کروماتوگرام حاصل، فاز کلروفرمی برای ادامه تحقیقات انتخاب شد. بدنبال انجام کروماتوگرافی ستونی و جداسازی و خالص سازی مواد، 3 فراکسیون B,Aو Cجهت بررسیهای بیشتر انتخاب گردید و طیف های UV و HNMR آنها گرفته شد. با توجه به یافتههای اسپکتروسکوپی و الگوی کروماتوگرافی، ساختمان5 متوکسی پسورالن یا برگاپتن برای ترکیب B پیشنهاد شده است. همچنین داده های اسپکتروسکوپی ترکیبات A و C، به ترتیب بر وجود ساختمانهای شمشتق از5 O الکیل پسورالن و8 O آلکیل پسورالن در آنها دلالت میکند.شناسایی دقیق ساختمان این ترکیبات در حال انجام است.