بررسی اثر ضدالتهابی عصاره گیاهی Stachys inflata
Abstract
عصاره بدست آمده از قسمتهای هوایی گیاه Stachys inflata در طب عوام برای درمان بیماریهای التهابی مزمن و روماتیسمی بکار می رود. در آزمایشات قبلی، عصاره گیاه، به صورت سیستمیک و به حالت تزریق داخل صفاقی در مدل التهابی کاراژنین، مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه اثرات ضد التهابی عصاره هیدروالکلی گیاه به صورت موضعی در دو مدل التهابی، کاراژنین و اریتم ایجاد شده توسط اشعه UV بررسی شد. برای این منظور ژل های 1 درصد و 5 درصد عصاره گیاه، یک ساعت قبل از ایجاد ادم توسط کاراژنین و نیز در هر ساعت پس از اندازهگیری ضخامت پا، پس از تزریق کاراژنین، تا ساعت پنجم، در کف پای موش مالیده شد. طبق نتایج بدست آمده، عصاره گیاه بصورت ژل موضعی نتوانست التهاب ناشی از کاراژنین را مهار کند در حالی که در آزمایشات قبلی، به صورت سیستمیک اثرات ضدالتهابی خوبی از خود نشان داده است یکی از دلایل می تواند این باشد که عصاره اثر ضد التهابی خود را از طریق مکانیسمهای سیستمیک از جمله مکانیسمهای نوروژنیک اعمال میکند و از طریق مکانیسمهای موضعی نمیتواند التهاب را مهار کند. و نیز مممکن است مواد موجود در عصاره خود اثر ضد التهابی نداشته باشند و پس از متابولیزه شدن به متابولیتهای فعال اثر خود را اعمال کند. دلیل دیگر ممکن است مربوط به فرمولاسیون ژل و عدم جذب مواد فعال به میزان کافی از آن باشد. در یک سری دیگر از آزمایشات اثر عصاره بر اریتم والتهاب ایجاد شده توسط اشعه UV بصورت موضعی، مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور، عصاره به فرم ژل و نیز به فرم محلول در اتانل بکاررفت. ژل عصاره یک ساعت قبل از تابش اشعه، بلافاصله پس از تابش و نیز 4 ساعت پس از تابش اشعه در موضع مورد آزمایش مالیده شد. فرم محلول در اتانل عصاره نیز بلافاصله پس از تابش اشعه UV به کمک سل شیشهای به میزان 02 میلی لیتر در موضع مربوطه بکار رفت. طبق این بررسی، عصاره گیاه در هر دو شکل ژل موضعی و محلول در اتانل توانست شدت اریتم والتهاب را 4 ساعت و 24 ساعت پس از تابش اشعه UV کاهش دهد. ولی بر پوسته پوسته شدن ناحیه ملتهب پس از 24 ساعت بی اثر بود. شاید بتوان گفت که اثر ضد التهابی عصاره گیاه در این مدل التهابی مربوط به ساخت پروستاگلندین ها باشد.