تأثیر شربت ترکیبی انجیر و گردو بر یبوست عملکردی و کیفیت زندگی زنان باردار: یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده مقدمه: یبوست یکی از شایع ترین شکایات گوارشی در دوران بارداری است. مصرف میوه ها و سبزیجات به دلیل محتوای فیبر آن ها اغلب اولین خط درمان است. بنابراین، هدف از مطالعه حاضر تعیین تأثیر شربت ترکیبی انجیر و گردو بر یبوست عملکردی (FC = functional constipation) و کیفیت زندگی (QoL = quality of life) زنان باردار بود.روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده دوسوکور، 90 زن باردار مبتلا به FC به‌طور تصادفی با استفاده از بلوک بندی تصادفی، به سه گروه شربت ترکیبی انجیر-گردو، شربت انجیر و دارونما تخصیص یافتند (30 نفر در هر گروه). شرکت کنندگان 15 میلی لیتر شربت یک بار در شب، نیم ساعت قبل از خواب، به مدت 14 روز دریافت کردند و به مدت 2 هفته پیگیری شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه هایFC ، کیفیت زندگی اختصاصی دوران بارداری (QoL-GRAV = quality of life-gravidity) و بسامد خوراک 168 آیتمی (168- item Food Frequency Questionnaire = 168- item FFQ) استفاده¬ شد. قبل از مداخله پرسشنامه های مشخصات فردی-اجتماعی و مامایی، FC، QoL و FFQ تکمیل شد و سپس پرسشنامه FC یک بار در هفته به مدت چهار هفته و پرسشنامه کیفیت زندگی در پایان هفته چهارم تکمیل شدند. از آزمون های Kruskal-Wallis و Mann-Whitney U برای مقایسه تعداد دفعات دفع بین گروه ها استفاده شد. برای مقایسه میانگین نمره کیفیت زندگی قبل از مداخله از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و برای مقایسه آن بعد از مداخله، از آزمون ANCOVA استفاده شد. برای مقایسه نتایج اهداف ثانویه بین گروه‌های مورد مطالعه، از آزمون‌های Mann-Whitney U ، Kruskal-Wallis و دقیق فیشر استفاده شد. نتایج: پس از مداخله، اگرچه تفاوت آماری معنی داری در تعداد دفعات مدفوع بین گروه شربت ترکیبی انجیر-گردو در مقایسه با گروه شربت انجیر در هر چهار هفته وجود نداشت (05/0 > P)، اما هر دو گروه مداخله، تفاوت آماری معنی داری با دارونما داشتند (هفته اول: 016/0= P؛ هفته دوم: 001> P؛ هفته سوم: 032/0 = P؛ هفته چهارم: 007/0 = P). میانگین نمره کیفیت زندگی در هر دو گروه شربت ترکیبی انجیر و گردو (تفاوت میانگین تعدیل شده= 4/3-؛ فاصله اطمینان 95%: -7/0- تا-1/6-؛ 008/0= P) و شربت انجیر (تفاوت میانگین تعدیل شده = 8/5؛ 95% فاصله اطمینان: 1/3- تا 6/8-؛ 001/0>P) به طور معنی داری بهتر از گروه دارونما بود ؛ اما بین دو گروه شربت ترکیبی انجیر-گردو و شربت انجیر تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت (تفاوت میانگین تعدیل شده= 4/2؛ 95% فاصله اطمینان: 2/5 تا 3/0-؛ 104/0=P). سایر علائم یبوست از جمله مقدار مدفوع، قوام مدفوع، زور زدن حین دفع و احساس تخلیه ناقص در گروه‌های مداخله (شربت ترکیبی انجیر-گردو و انجیر) نسبت به گروه دارونما به‌طور معنی‌داری بهبود یافتند (05/0 > P). تفاوت آماری معنی داری بین گروه-ها در احساس انسداد آنورکتال و مانورهای دستی برای تسهیل اجابت مزاج وجود نداشت (05/0 < P). تفاوت آماری معنی داری بین گروه شربت ترکیبی انجیر-گردو و شربت انجیر در سایر علائم یبوست از جمله مقدار مدفوع، قوام مدفوع، زور زدن حین دفع و احساس تخلیه ناقص، احساس انسداد آنورکتال و مانورهای دستی برای تسهیل اجابت مزاج وجود نداشت (05/0 < P). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که مصرف شربت ترکیبی انجیر-گردو و شربت انجیر ممکن است به بهبود علائم یبوست و افزایش کیفیت زندگی در دوران بارداری کمک کند. مطالعات مداخله ای بیشتری برای رسیدن به یک تصمیم قطعی مورد نیاز است.