بررسی کاربرد آنالیز فراکتال در پیش‌بینی اسئواینتگریشن ایمپلنت دندانی
Abstract
مقدمه: موفقیت ایمپلنت‌های دندانی به کیفیت و پیچیدگی ساختاری استخوان ترابکولار اطراف وابسته است که می‌توان آن را به صورت کمی با استفاده از تحلیل فراکتال (FA) ارزیابی کرد. این مطالعه با هدف بررسی مقادیر FA استخوان ترابکولار در نواحی مزیال، دیستال و آپیکال قبل، حین و سه ماه پس از قرارگیری ایمپلنت انجام شد و همچنین تأثیر عوامل جمعیت‌شناختی مانند سن و جنسیت بر کیفیت استخوان و نتایج ایمپلنت بررسی شد.
مواد و روش‌ها: مقادیر FA از تصاویر ارتوپانورامیک (OPG) برای سه ناحیه مورد نظر (ROI) مجاور ایمپلنت، شامل نواحی مزیال، دیستال و آپیکال، قبل از قرارگیری ایمپلنت و سه ماه پس از آن محاسبه شد. تحلیل‌های آماری، از جمله آزمون t test و محاسبات اندازه اثر (Cohen’s d)، برای مقایسه مقادیر FA در زمان‌های مختلف و بین گروه‌های جمعیت‌شناختی (سن: ۱۸–۴۵ سال در مقابل ۴۵–۶۵ سال؛ جنسیت: مرد در مقابل زن) انجام شد.
نتایج: در مجموع ۱۵۰ بیمار که در ناحیه پرمولر/مولر مندیبل ایمپلنت دریافت کرده بودند، در این مطالعه شرکت کردند. تفاوت‌های معنادار مبتنی بر جنسیت مشاهده شد، به طوری که مردان به طور مداوم مقادیر FA بالاتری در تمام نواحی و زمان‌ها نشان دادند. افراد جوان‌تر (۱۸–۴۵ سال) به طور معناداری مقادیر FA بالاتری نسبت به افراد میانسال (۴۵–۶۵ سال) به‌ویژه در ناحیه آپیکال نشان دادند. تحلیل زمانی نشان داد که مقادیر FA در نواحی مزیال و دیستال و آپیکال قبل از ایمپلنت و 3 ماه بعد از آن پایدار بوده، اما کاهش خفیف ولی معناداری در FA توتال پس از ایمپلنت‌گذاری مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: این مطالعه تأثیر معنادار سن و جنسیت بر کیفیت استخوان ترابکولار را به‌عنوان بازتابی از مقادیر FA برجسته می‌کند. اگرچه تحلیل FA اطلاعات ارزشمندی در مورد بازسازی استخوان اطراف ایمپلنت ارائه می‌دهد، به تنهایی ممکن است برای تعیین پایداری اولیه ایمپلنت کافی نباشد. یافته‌ها نشان می‌دهد که تحلیل FA، در صورت ترکیب با ابزارهای تشخیصی دیگر، می‌تواند ارزیابی کیفیت استخوان را بهبود بخشیده و به استراتژی‌های درمانی شخصی‌سازی‌شده ایمپلنت کمک کند. تحقیقات بیشتر با نمونه‌های بزرگ‌تر و پروتکل‌های استاندارد برای تأیید این یافته‌ها و بهبود کاربردهای بالینی توصیه می‌شود.