بررسی سیر تاریخی فربهی (چاقی) در تاریخ پزشکی

Abstract

با بررسی آثار به جا مانده از گذشته میتوان دریافت که در طول تاریخ چاقی به منزله دارایی و ثروت بوده و به نوعی امتیاز برتر اجتماعی محسوب می شد. علاوه بر این چاقی نشانه سلامت و تندرستی کامل بود و به ویژه برای زنان نشانه سلامت زایمان محسوب می شد به جز در مواردی که حالت بیمارگونه داشت. چاقی که از تجمع چربی و پیه است و در کتب طب سنتی عنوان "شحم" را دارد، به عنوان عامل بیماری شناخته شده و مورد پسند نبود. در صورتی که چاقی حاصل از تجمع گوشت و عضلانی که عنوان "لحم" دارد، مورد تائید و مقبول جامعه و اطبا بود. در ایران باستان با توجه به توصیفاتی که برای زن در منابع مکتوب از جمله اوستا به عنوان کتاب مذهبی ایرانیان ذکر شده است، راست قامتی و برخورداری از نیروی بازو و قوت بدنی بیشتر مورد توجه بود. در دوره های بعد نیز فربهی زن در حالت درستی کامل اندام و تندرستی به عنوان ملاک زیبایی در جامعه به شمار می رفت و این دیدگاه در اعصار مختلف ثبات داشته است. در دوران قاجار توجه به چاقی به اوج خود رسید تا جایی که برای زیاد خوردن به قی کردن روی آوردند و چاقی افراطی و بیمارگونه در میان اقشار مرفه جامعه رو به ازدیاد بود. از دوران مشروطه به بعد به ویژه در عصر پهلوی اول با ورود مجله های مدرن که تصاویر زنان لاغر مدل های آنان بودند نگاه جامعه به چاقی دگرگون شد تا جایی که دوباره چاقی بیش از حد طبیعی عنوان بیماری را به خود گرفت و تلاش های جدی برای درمان صورت گرفت. در این پژوهش با توجه به اهمیت چاقی و نقش آن در ایجاد سایر بیماری ها کتاب ها و نسخه های خطی مربوط به دوران طلایی اسلام مورد بررسی قرار گرفته است و نظرات حکما به شیوه کتابخانه ای و مراجعه به کتب و پایگاه های اطلاعاتی گردآوری و به صورت سیر تاریخی ثبت شده است.