طراحی و روانسنجی ابزار سنجش عدم قطعیت در تصمیم گیری بالینی پرستاران : یک مطالعه اکتشافی متوالی

Abstract

چکیده مقدمه: یکی از مهارت های مهم برای متخصّصان مراقبت، توانایی تشخیص و مدیریت عدم قطعیت است. عدم قطعیت جزئی جدایی ناپذیر از فرآیند تصمیم گیری بالینی است و پرستاران اغلب با آن مواجه می شوند. ابزارهای موجود برای سنجش عدم قطعیت در پرستاری یا عمومی هستند و یا مختص بخش های خاص مانند ICU، که نیازهای پرستاران در تمامی بخش ها را پوشش نمی دهند، بنابراین، نیاز به طراحی ابزاری اختصاصی و متناسب با جامعه "ایران" برای سنجش عدم‌قطعیت در تصمیمگیری بالینی پرستاران احساس میشود. این ابزار باید بتواند به‌طور جامع و دقیق عدم‌قطعیت را در بخش‌های بالینی اندازه‌گیری کند و به پرستاران کمک کند تا با اطمینان بیشتری تصمیمگیری کنند. روش پژوهش: این مطالعه به روش تلفیقی و طرح متوالی اکتشافی انجام شد. در مرحله نخست، مطالعه‌ی کیفی به منظور تبیین مفهوم عدم‌ قطعیت در تصمیم‌گیری بالینی پرستاران با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی صورت گرفت. بدین منظور مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته با 17 نفر از پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، انجام شد. در مرحله‌ی بعد عبارات ابزار با استفاده از یافته‌های مرحله کیفی و مروری بر متون تولید گردید. سپس روایی صوري، روایی محتوا (تعیین نسبت و شاخص روایی محتوا) و روایی سازه (با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی بر روی236 نفر از پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی منتخب در تبریز)، و روایی همگرا و همسانی درونی، ثبات (30 نفر از پرستاران) مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: تحلیل داده‌ها در بخش کیفی منجر به شناسایی چهار طبقه "موقعیت سخت"، "قضاوت ناکافی"، "بارهیجانی" و "گزینش سخت" گردید. پس از تبیین عدم‌قطعیت در تصمیم‌گیری بالینی با 47 عبارت در طیف لیکرت پنج درجه‌ای طراحی گردید که پس از تعیین روایی صوری و روایی محتوا، ابزار با 30 عبارت برای روایی سازه آماده شد. تحلیل عامل اکتشافی حاکی از وجود چهار عامل با واریانس کل 53/53 بود که در قالب "موقعیت سخت" با درصد واریانس مشترک 89/24، "قضاوت ناکافی" با درصد واریانس مشترک 03/15، "بار هیجانی"، با درصد واریانس مشترک 89/7، "گزینش سخت" با درصد واریانس مشترک 67/5 نام‌گذاری شد. همبستگی معناداری بین ابزار عدم‌قطعیت در تصمیم‌گیری بالینی پرستاران و ابزار عدم‌قطعیت پرستاران بخش ویژه وجود داشت (001/0 ≥P و 32/0 =r) ضریب آلفای کرونباخ مقیاس نهایی با 26 عبارت 85/0 و ضریب همبستگی درون طبقه‌ای برای مقیاس 91/0 بدست آمد. شاخص روایی محتوای کل ابزار با دو روش توافق کلی و میانگین بررسی شد و در روش توافق کلی (87/0 = S-CVI/UA) و روش میانگین (98/0= S-CVI/Ave) بود. نتیجه گیری: این مطالعه پاسخی برای نیاز به انجام مطالعات بیشتر جهت مفهوم‏ پردازی و سنجش عدم‌ قطعیت در تصمیم‌گیری بالینی پرستاران است، چرا که مفهوم عدم ‌قطعیت در تصمیم‌گیری بالینی پرستاران توسط مطالعه‌ای جامع تعریف نشده بود. براساس زیر مقیاس‌های حاصل شده، پرستاران عدم ‌قطعیت در تصمیم‌گیری بالینی پرستاران را اینگونه تبیین کردند که وقتی پرستاران در موقعیت سختی قرار می‌گیرند، مجبور به انتخاب سخت می‎‌شوند و قضاوت ناکافی را در تصمیم‌گیری بالینی خود تجربه می¬کنند و در عین حال بار هیجانی را تحمل می‌کنند. نتايج مطالعه حاضر نشان داد که ابزار طراحی شده از جنبه روايي صوري، محتوا و سازه در حد مطلوبي می باشد. این ابزار می تواند به طور مستقیم در سنجش و افزایش آگاهی پرستاران از میزان عدم قطعیت خود در تصمیم گیری های بالینی کمک کند. همچنین، مدیران پرستاری می توانند با استفاده از این ابزار، از میزان عدم قطعیت پرستاران در موسسه های تحت پوشش خود آگاه شوند و برنامه ریزی های لازم را برای کاهش عوارض ناشی از عدم قطعیت انجام دهند.