بررسی ارتباط دریافت روغن زیتون و خطر ابتلا به سرطان پستان: به‌روز‌‌-‌رسانی یک مطالعه مروری سیستماتیک و متاآنالیز

Abstract

چکیده فارسی: مقدمه: سرطان پستان شایع‌ترین بدخیمی در زنان سراسر جهان و عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در میان زنان است. مصرف چربی غذایی ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان مرتبط باشد. اما شواهد نشان داده است که تاثیر روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون قطعی نیست. مطالعات اپیدمیولوژیک متنوعی نشان داده اند که ترکیبات روغن زیتون در کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان به‌ویژه در کشورهای هم‌ مرز با دریای مدیترانه نقش محافظتی دارند. هدف ما در این مطالعه این بود که دانش خود را در مورد ارتباط بازبینی شده‌ی دریافت روغن زیتون و خطر ابتلا به سرطان پستان در مطالعات اپیدمیولوژیک گذشته نگر و کوهورت آینده‌نگر با به‌روزرسانی یک مطالعه‌ی مروری سیستماتیک و متاآنالیز و با تاکید بیشتر بر مطالعات چاپ شده‌ی اخیر، ارتقا دهیم. روش کار: برای یافتن مرتبط‌ترین مقالات اصیل، جستجوی سیستماتیک در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed, Scopus, Web of Science, Cochrane و موتور جستجوگر وب Google scholar با استفاده از کلیدواژگان MeSH (Medical subject heading) و non-MeSH تا تاریخ 1 August سال 2023 انجام گرفت. جهت ارزیابی کیفیت مطالعات وارد شده از مقیاس Newcastle-Ottawa استفاده شد. داده‌ها از 18 مطالعه‌ی مورد-شاهدی، 7 مطالعه‌ی کوهورت و 2 مطالعه‌ی مقطعی استخراج و وارد ترکیب کمی متاآنالیز شدند. با استفاده از مدل Random-effect و یا Fixed effect، خطر نسبی (Relative risk) با نسبت شانس (Odds ratio) تخمین زده شد. Heterogeneity بين مطالعات به وسيله ي شاخص I2 (I-squared) و نمودار Forest plot ارزیابی شد. همچنین از Meta-regression جهت تحلیل Regression برای تعیین منبع بالقوه‌ی Heterogeneity در میان مطالعات و در جهت رفع آن استفاده شد. به منظور ارزیابی سوگیری انتشار از نمودار Funnel plot و تست‌ Egger's استفاده شد. از آنالیز حساسیت (Sensitivity analysis)، به منظور ارزیابی اثرات هر مطالعه بر روی اندازه اثرهای ادغام شده، با حذف یک مطالعه در یک زمان و تخمین OR ادغام یافته برای ارزیابی تأثیر یک مطالعه تکرار شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری 14 STATA انجام شد. یافته‌ها: مقدار OR ادغام یافته با CI95% برای رده‌ی دریافتی روغن زیتون در مطالعات اپیدمیولوژیک گذشته نگر شامل مطالعات مورد-شاهدی (95/0-65/0) 78/0 با شواهد قابل توجهHeterogeneity (1%/80I2 = ) و مطالعات مقطعی (93/0-59/0) 74/0 با شواهدی از عدم وجود Heterogeneity (01/0I2 < ) و همچنین در مطالعات کوهورت آینده‌نگر (03/1-96/0) 99/0 با شواهدی از عدم وجود Heterogeneity (01/0I2 < ) گزارش شده است. به دلیل Heterogeneity بالا در مطالعات مورد-شاهدی، آنالیز Meta-regression انجام گرفت که نتایج نشان ‌دهنده‌ی کاهش در مقدار I2 تا محدوده‌ی60% بود که با توجه به Cut-off تعیین شده همچنان دارای Heterogeneity بالایی می‌باشد. نتایج حاصل از Funnel plot و آزمون Egger's در مطالعات مورد-شاهدی (122/0P = ) و مطالعات کوهورت آینده‌نگر (343/0P = ) نشان دهنده‌ی عدم وجود شواهدی از سوگیری انتشار می‌باشد. نتیجه‌گیری: در این مطالعه متاآنالیز، پایبندی به دریافت روغن زیتون خطر ناشی از ابتلا به سرطان پستان را در مطالعات اپیدمیولوژیک گذشته نگر شامل مطالعات مورد-شاهدی و مطالعات مقطعی کاهش ¬داد که این ارتباط از نظر آماری معنادار بود. در مطالعات کوهورت آینده‌نگر تفاوت قابل توجهی در خطر ابتلا به سرطان پستان در بین افراد با دریافت بالای روغن زیتون در مقایسه با افراد با دریافت پایین روغن زیتون، مشاهده نشد. اگرچه این ارتباط معنادار نبود. از آنجا که محدودیت‌ های خاصی در برخی از مطالعات وارد شده در این مرور سیستماتیک و متاآنالیز وجود داشت، تحقیقات بیشتری برای تایید یافته¬های ما ضروری است.

کلمات کلیدی: روغن زیتون؛ سرطان پستان؛ مورد-شاهدی؛ کوهورت؛ مقطعی؛ مروری سیستماتیک؛ متاآنالیز