فرسودگی شغلی و ارتباط آن با بازیابی/خستگی مفرط کاری در پرستاران ارتوپدی مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1401

Abstract

امروزه فرسودگي شغلی به يک معضل رایج سازماني تبديل شده است و یکی از عوامل بسیار تأثیرگذار در آسیب پذیری روحی و جسمی پرستاران به شمار می‌رود. پرستاراني كه فرسودگي شغلي را تجربه مي‌كنند، معمولا دچار خستگي جسمي، عاطفي و ذهني هستند كه اين امر تاثير گسترده اي بر كيفيت مراقبت از بيمار بر جاي مي‌گذارد. پرستاران شاغل در بخش های ارتوپدی به دلیل ماهیت کاری، نیاز های خاص بیماران ارتوپدی و پر چالش بودن بخش ارتوپدی فرسودگی شغلی زیادی را تجربه می‌کنند. این مطالعه با هدف تعیین میزان فرسودگی شغلی و ارتباط بین فرسودگی شغلی و بازیابی/خستگی مفرط کاری در پرستاران ارتوپدی مراکز آموزشی درمانی تبریز انجام گرفته است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود که با مشارکت 92 نفر از پرستاران ارتوپدی مراکز آموزشی-درمانی تبریز که با استفاده از روش تمام شماری انتخاب شده بودند انجام گردید. برای جمع آوری داده ها از "فرم مشخصات فردی اجتماعی"، "مقیاس فرسودگی شغلی کپنهاگ" و "مقیاس بازیابی/خستگی مفرط کاری" استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها و آمارهای توصیفی و استنباطی با آزمون های آنالیز واریانس، t-test مستقل، ضریب همبستگی پیرسن و اسپیرمن و رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 25 انجام گردید. یافته ها: سن اکثریت شرکت کنندگان 30-26 سال بود. 7/78% نمونه ها را زنان تشکیل می‌دادند. 2/62% نمونه ها از افراد متاهل بودند. 90% افراد شرکت کننده دارای شیفت اضافه کاری بودند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که میانگین و انحراف معیار فرسودگی شغلی در پرستاران ارتوپدی 88/15± 65/63 می‌باشد و بیشترین میزان فرسودگی در بعد مرتبط با کار با میانگین 78/19±51/67 می‌باشد. 3/53% پرستاران ارتوپدی فرسودگی شغلی را در حد زیاد تجربه کرده بودند (محدوده كلي نمره فرسودگی بين 100-0 می‌باشد و به چهـار دسـته (كـم = 25تا0)، (متوسط: 50 تا 01/25)، (زیاد: 75 تا 01/50)، (100 تا 01/75) تقسیم گردیده است). همچنین میانگین و انحراف معیار بازیابی بین شیفتی 60/15±43/35 بود و بیشترین میزان خستگی مربوط به خستگی حاد با میانگین و انحراف معیار 75/17±39/70 بود (محدوده كلي نمره بازیابی/خستگی مفرط کاری بين 100-0 می‌باشد و به چهـار دسـته (كـم = 25تا0)، (متوسط: 50 تا 01/25)، (زیاد: 75 تا 01/50)، (100 تا 01/75) تقسیم گردیده است). در بررسی رابطه بین فرسودگی و بازیابی/خستگی مفرط کاری، بعد های بازیابی بین شیفتی، خستگی حاد و خستگی مزمن از ابعاد بازیابی/خستگی مفرط کاری با کلیه ابعاد فرسودگی شغلی دارای ارتباط معنی داری بودند (001/0>p و 3/0<|r|). از بین متغیر های دموگرافیک بررسی شده ساعات کاری در هفته، نوع شیفت کاری و سن با فرسودگی شغلی ارتباط معنی داری داشتند (05/0≥p). از بین متغیر های دموگرافیک ارتباط معنی داری بین جنس و بازیابی بین شیفتی وجود داشت (012/0=p). تحلیل نتایج رگرسیون مطالعه حاضر نشان داد که بازیابی بین شیفتی (β=-0/241 و 035/0=p) و خستگی مزمن (β=0/389 و 001/0>p) می‌توانند فرسودگی شغلی را پیش بینی کنند. نتیجه گیری: یافته های مطالعه ی کنونی تایید کننده شیوع بالای فرسودگی شغلی در پرستاران ارتوپدی می‌باشد و نیز ارتباط معکوس بین بازیابی بین شیفتی و میزان فرسودگی شغلی را نشان می دهد. لذا می توان پیشنهاد نمود با انجام اقدامات حمایتی و بهبود وضعیت بازیابی انرژی پرستاران و کنترل خستگی سبب کاهش میزان فرسودگی شغلی و ارتقاء کیفیت خدمات ارائه شده از سوی پرستاران گردید.