مقایسه خصوصیات هیستوپاتولوژیک لیکن پلان دهانی و واکنش های لیکنوئیدی دهانی در ) بیماران مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی تبریز)از سال 1383 تا 1400

Abstract

مقدمه: لیکن پلان دهانی (OLP) و واکنش لیکنوئیدی دهانی (OLR) دارای ویژگی های کلینیکی و هیستوپاتولوژیکی مشابهی هستند درحالی که این دو ضایعه هم از نظر درمان مورد نیاز و هم از نظر پتانسیل تبدیل به بدخیمی با یکدیگر تفاوت دارند. باتوجه به اینکه در مورد تفاوت هیستوپاتولوژیک این دو ضایعه نتایج مختلفی در مطالعات گزارش شده است، مطالعه حاضر با هدف مقایسه خصوصیات هیستوپاتولوژیک لیکن پلان دهانی و واکنش های لیکنوئیدی دهانی در بیماران مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی تبریز صورت گرفت. مواد و روش کار: مطالعه حاضر از نوع بررسی مقطعی (Cross Sectional) می باشد که بر روی نمونه های موجود در آرشیو بخش آسیب شناسی دانشکده دندانپزشکی تبریز که از بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی و واکنش های لیکنوئیدی در سال های 1383 تا 1400 تهیه شده بودند، به صورت تمام-شماری انجام شد. لامهای رنگ آمیزی شده با هماتوکسیلین-ائوزین توسط دو پاتولوژیست بررسی شدند. تمامی لام ها از نظر 14 مورد از ویژگی های هیستوپاتولوژیک که در لیکن پلان و یا واکنش های لیکنوئید میتوانند مشاهده شوند، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. داده های به دست آمده از مطالعه توسط روشهای آماری توصیفی (درصد و فراونی و....) گزارش شدند و برای مقایسه بین 2 گروه از نظر ویژگی های هیستوپاتولوژیک از آزمون کای اسکوئر و نرم افزار SPSS25 استفاده شد و سطح معنی داری >p05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: در نمونه های لیکن پلان، بیشترین محل ضایعه مربوط به مخاط باکال با 50 مورد (63 درصد) و کمترین مربوط به لب و کام هرکدام با 3 مورد(4 درصد) بود و در نمونه های واکنش لیکنوئیدی، بیشترین محل ضایعه مربوط به مخاط باکال با 16 مورد (44 درصد) و کمترین مربوط به لثه با 4 مورد(11 درصد) بود. دژنراسیون هیدروپیک سلول های لایه بازال در تمامی نمونه های مربوط به 2 گروه لیکن پلان و واکنش لیکنوئیدی مشاهده گردید.از لحاظ وجود واسکولاریتی در ناحیه ساب اپیتلیال، ارتشاح band-like لنفوسیت ها، هایپرکراتوز(پاراکراتوز-ارتوکراتوز) و هایپرگرانولوزیس، بین 2 گروه تفاوت معنی دار بود و در لیکن پلان بیشتر از واکنش لیکنوئیدی مشاهده شد. همچنین از لحاظ وجود ارتشاح diffuse لنفوسیت ها، ارتشاح دور عروقی(سطحی-عمقی)، بین 2 گروه تفاوت معنی دار بود و در واکنش لیکنوئیدی بیشتر از لیکن پلان مشاهده شد. نتیجه گیری: ویژگی های واسکولاریتی در ناحیه ساب اپیتلیال، ارتشاح band-like لنفوسیت ها، هایپرکراتوز(پاراکراتوز-ارتوکراتوز)، هایپرگرانولوزیس، ارتشاح diffuse لنفوسیت ها و ارتشاح دور عروقی(سطحی-عمقی) می توانند به عنوان معیارهایی برای افتراق تشخیص هیستوپاتولوژیک OLP و OLR استفاده شوند.