تأثیر رژیم غذایی کم‌کالری پرپروتئین بر اندازه‌های تن‌سنجی، ترکیب بدنی، میزان و کیفیت خواب در افراد چاق – کارآزمایی بالینی تصادفی

Abstract

چکیده مقدمه و هدف: در دهه اخیر شیوع چاقی به‌عنوان یک چالش بهداشت عمومی در کشورهای با درآمد کم و متوسط به‌سرعت در حال افزایش است. اثرات سایکولوژیک رژیم غذایی و کاهش وزن با وضعیت‌های روحی و روانی و کیفیت زندگی افراد همراه است. از مهم‌ترین و شایع‌ترین عوارض و مشکلاتی که در بیماران مبتلا به چاقی که به‌ندرت مورد توجه قرار می‌گیرد، مشکلات مربوط به خواب است؛ به‌طوری‌که افراد چاق از کیفیت خواب پایینی برخوردارند. با توجه به نبود شواهد کافی از تأثیر رژیم‌های حاوی پروتئین بالا در افزایش کیفیت خواب افراد چاق، این مطالعه با هدف تأثیر رژیم‌های کم‌کالری با درصد پروتئین بالا بر میزان کیفیت خواب افراد چاق طراحی و اجرا گردید. مواد و روش‌ها: در این مطالعۀ کارآزمایی بالینی تصادفی شده open lable ،60 بیمار مبتلا به چاقی) (BMI>29.9 Kg/m2 (۳۰n= درگروه مداخله و ۳۰ n=در گروه کنترل) با کیفیت خواب مختل بطور تصادفی به گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند.در هردو گروه، رژیم غذایی با کالری متناسب فرد و با کمبود 750 کیلوکالری داده شد، درگروه مداخله پروتئین رژیم غذایی به 30% افزایش یافته بود؛ درحالی‌که پروتئین رژیم غذایی در گروه کنترل با درصد پروتئین استاندارد12% به مدت 90 روز تجویز گردید.شاخص های تن سنجی،ترکیب بدن،کیفیت خواب و آپنه خواب در ابتدا، روزهای 90،60،30،15 مورد بررسی قرارگرفت. یافته¬ها: براساس نتایج حاصل از آنالیز داده ها، متغیرهای دموگرافیک و عمومی بیماران در دو گروه نشان داد که تفاوت معنی‌داری وجود ندارد، همچنین تفاوت معنی‌داری بین اندازه‌های تن‌سنجی و شاخص‌های ترکیب بدن و فعالیت فیزیکی در دو گروه مداخله و کنترل در قبل مداخله وجود نداشت؛ درحالی‌که روند زمانی شاخص‌های تن‌سنجی و ترکیب بدن در هر یک از گروه‌های موردمطالعه از نظر بهبود داشت. در بررسی کیفیت خواب افراد موردمطالعه با پرسشنامه PSQI نیز نتایج نشان داد، که اختلاف معنی‌داری درجهت بهبود میانگین نمره PSQI افراد دو گروه مداخله و کنترل در مقاطع 30، 60 و 90 روز بعد از مداخله وجود داشت. همچنین مؤلفه‌های آپنه خواب بر اساس پرسشنامه Stop Bangنیز در دو گروه مداخله و کنترل دارای اختلاف معنی‌داری در جهت بهبود آپنه خواب بودند. نتایج تست پلی سومنوگرافی نیز نشان داد که اختلاف معنی‌داری در جهت بهبود،آپنه خواب افراد گروه مداخله و کنترل وجود داشت. نتیجه¬گیری: شواهد و نتایج این مطالعه نشان داد که تجویز رژیم‌های کم‌کالری حاوی پروتئین بالا نسبت به رژیم‌های با پروتئین استاندارد با کنترل فاکتورهای مخدوش‌کننده مانند فعالیت فیزیکی، به‌طور قابل قبولی با افزایش شاخص‌های کیفیت خواب در افراد چاق همراه است. درنهایت با توجه به اثرات مثبت رژیم‌های کم‌کالری با نسبت پروتئین بالا در افزایش کیفیت خواب افراد چاق، میتوان از این رویکرد در جهت بهبود کیفیت خواب همراه با اصلاح شیوه زندگی و افزایش فعالیت فیزیکی استفاده نمود. واژگان کلیدی: کیفیت خواب، چاقی، رژیم با پروتئین بالا، رژیم کم‌کالری.