بررسی تاثیر عصاره هیدروالکلی گیاهان دارویی کتان و سیاهدانه بر روی خستگی بیماران موتیپل اسکلروزیس (MS)

Abstract

بیماری MS یک بیماری مزمن و پیشرونده سیستم عصبی مرکزی می باشد که با التهاب مزمن، تخریب میلین سلول‌های عصبی توسط سیستم ایمنی بدن و تشکیل پلاک‌هایی در مسیر عصبی مشخص می‌شود. خستگی یکی از علائم اصلی در بیماران مبتلا به MS است، اما معمولاً مورد غفلت قرار می گیرد. این مطالعه با هدف تعیین اثرات گیاهان دارویی کتان و سیاهدانه بر وضعیت خستگی بیماران MS طراحی و اجرا شده است. مواد و روش‌ها: در یک مطالعه کارآزمایی بالینی، که در بازه زمانی مطالعه بین دیماه ۱۴۰۱ تا خردادماه ۱۴۰۲ اجرا شده است، ابتدا پرسشنامه های مربوطه مانند اطلاعات دموگرافیک بیماران سابقه بیماری های گذشته فرد، سابقه دارو های مصرفی بیمار، سابقه مصرف سیگار و الکل، سطح تحصیلات، شغل و ... تکمیل شد و اثرات درمان 3 ماهه با عصاره هیدروالکلی گیاهان دارویی کتان و سیاهدانه با داروی بی اثر مقایسه شد. داده ها بعد از کد گذاری وارد برنامه SPSS 22 شده و با استفاده از روش آمار توصیفی در قالب جدول و استفاده از روشهای آمار تحلیلی به صورت استفاده از آزمون t-test و در صورت لزوم Mann-Whitney U-test و نیز Chi-square تجزیه و تحلیل شد. نتایج: پس از اینکه ۶۷ بیمار برای شرکت در این مطالعه بررسی شدند، در نهایت 50 بیمار در این مطالعه وارد شدند و در ۲ گروه ۲۵ نفره، مداخلات مکمل عصاره هیدروالکلی گیاهان دارویی کتان و سیاهدانه (۲۵ نفر) و داروی بی‌اثر (۲۵ نفر)‌ دریافت کردند و در نهایت پس از کنار گذاشتن بیمارانی که ۳ ماه پس از دریافت مداخله مراجعه نداشتند، ۳۶ بیمار شامل ۱۷ بیمار از گروه مداخله و ۱۹ بیمار از گروه کنترل وارد آنالیز نهایی شدند. نتایج بررسی نشان داد که اختلاف معناداری در عملکرد فیزیکی (EDSS قبل: p-value: 0.08 و EDSS بعد: p-value: 0.22) و شناختی ۲ گروه (SDMT قبل: p-value: 0.98 و SDMT بعد: p-value: 0.42) ، قبل و بعد از دوره‌ی درمان با مکمل عصاره هیدروالکلی گیاهان دارویی کتان و سیاهدانه و داروی بی‌اثر وجود نداشته است در تعیین تاثیر مکمل سیاه‌دانه بر وضعیت خستگی و چکیده‌ی سلامت بیماران، تنها فاکتور متفاوت بین گروه‌های مطالعه وضعیت کلی خستگی بیماران بود (p-value: ۰.۰۳) که این تفاوت پیش از مداخله نیز در بیماران دیده میشد (p-value: ۰.۰۳) و تفاوت معناداری در وضعیت درد، استرس، اضطراب، مشکلات خواب، مشکلات تغذیه و نیز مشکلات راه‌رفتن بین گروه‌های مطالعه دیده نشده است (p-value>0.05).