رابطه بین اندازه ضایعات پری‌اپیکال و نتیجه درمان‌های اندودانتیک؛ مرورنظام‌مند و فراتحلیل

Abstract

مقدمه: شایع ترین ضایعه التهابی مزمن در فکین ضایعات پری اپیکال می‌باشد که حاصل عفونت پالپی در اثر عوامل میکروبی، مکانیکی، شیمیایی و حرارتی می‌باشد. عوامل متعددی روی نتیجه درمان اندودانتیک ضایعات پری اپیکال تاثیر میگذارد که اندازه ضایعه از جمله این عوامل است. در بین مطالعات انجام شده تابحال، در مورد تاثیر اندازه ضایعه بر روی نتیجه درمان های اندودانتیک اتفاق نظر وجود نداشته است. لذا هدف این مطالعه مروری نظام‌مند بررسی تاثیر اندازه ضایعات پری اپیکال بر روی میزان موفقیت درمان های مختلف اندودانتیک از جمله درمان ریشه اولیه، درمان مجدد ریشه به روش غیرجراحی و جراحی اپیکال است. مواد و روش‌ها: یک جست و جوی جامع از مقالات موجود در رابطه با اثر اندازه ضایعات پری اپیکال بر روی میزان موفقیت درمان های مختلف اندودانتیک در پایگاه‌های اینترنتی Web of Science, MEDLINE (PubMed) , Scopus, Embase و Google scholar از ابتدا تا فوریه 2022 انجام شد. با توجه به معیارهای ورود و خروج مشخص‌شده برای مطالعه، طی سه مرحله غربالگری از بابت عنوان، چکیده و متن کامل مقاله، 44 عنوان مقاله برای بررسی نهایی انتخاب شد. ارزیابی کیفیت مطالعات با استفاده از مقیاس Newcastle-Ottawa برای مطالعات هم گروهی و CASP برای مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی شده انجام شد. میزان موفقیت درمان های اندودانتیک با استفاده از Rate Ratio (RR) و فاصله اطمینان 95 درصد محاسبه گردید. یافته ها: از 44 مقاله وارد شده، 42 مورد مطالعات هم گروهی و 2 مورد مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی شده بودند. 32 مطالعه کیفیت ضعیفی داشتند. برای فراتحلیل، 5 مطالعه در بخش درمان ریشه اولیه، 4 مطالعه در درمان مجدد ریشه به روش غیرجراحی و 3 مطالعه در بخش جراحی اپیکال انتخاب شد. Rate ratio موفقیت درمان ضایعات پری اپیکال توسط درمان های مختلف اندودانتیک عبارت بودند از: 1.04 (95% CI, 0.99–1.07)برای درمان ریشه اولیه، 1.11 (95% CI, 0.99–1.24) برای درمان مجدد ریشه به روش غیرجراحی و1.06 (95% CI, 0.97–1.16) برای جراحی اپیکال. تنها در درمان اولیه ریشه با پیگیری طولانی مدت تفاوت معناداری در میزان موفقیت ضایعات کوچکتر نسبت به ضایعات بزرگتر دیده شد. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن کیفیت مطالعات واردشده و تنوع بالا در طبقه بندی اندازه و نتایج درمان ، نتایج فراتحلیل نشان داد که اندازه ضایعات پری اپیکال تاثیر معناداری بر روی میزان موفقیت درمان های مختلف اندودانتیک ندارد.