اثر دهانشویه پیلوکارپین 1% بر میزان ترشح بزاق در بیماران تحت رادیوتراپی سر و گردن: مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی دو سو کور

Abstract

مقدمه: بروز خشکی دهان در بیماران مبتلا به سرطان های سر و گردن تحت رادیوتراپی، عارضه ای بسیار شایع است که كیفیت زندگي آنها را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. تنها دارویی که تاکنون برای خشکی دهان ناشی تایید شده است، قرص پیلوکارپین می باشد. عوارض مصرف قرص پیلوکارپین در کنار کمیابی این دارو در ایران، استفاده از پیلوکارپین در قالب دهانشویه را به گزینه‌ی جایگزین مناسبی تبدیل کرده است. با این حال، تا کنون مطالعه‌ای به بررسی اثر دهانشویه ی پیلوکارپین بر بهبود کاهش ترشح بزاق بیماران تحت رادیوتراپی نپرداخته است. هدف مطالعه ی حاضر بررسی اثر دهانشویه ی پیلوکارپین 1% بر میزان ترشح بزاق در بیماران تحت رادیوتراپی سر و گردن بود. روش ها و مواد: اين مطالعه ی کارآزمایی بالینی تصادفی دو سو کور بر روی 62 بیمار تحت رادیوتراپی سرو گردن مراجعه کننده به بخش رادیوتراپی بیمارستان شهید مدنی تبریز، انجام گرفت. این بیماران بطور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. در گروه آزمایش، از دهانشویه ی پیلوکارپین هیدروکلراید 1% و در گروه کنترل از دهانشویه ی دارو نمای نرمال سالین استفاده شد. از بیماران خواسته شد این دهانشویه ها را روزانه بصورت 4 بار در روز، هر بار ۳۰ قطره، به مدت ۲ دقیقه استفاده کنند. میزان بزاق غیرتحریکی بیماران در چهار مرحله (دو هفته قبل از اولین جلسه رادیوتراپی، یک روز، دو هفته و چهار هفته پس از شروع رادیوتراپی) با استفاده از روش Spitting اندازه گیری شده و بین دو گروه مقایسه گردید. یافته ها: در این مطالعه، میزان ترشح بزاق بیماران در هر دو گروه دهانشویه پیلوکارپین و گروه کنترل در طول زمان (به غیر از بین دو زمان پایه و یک روز پس از رادیوتراپی) بطور معنی‌داری رو به کاهش گذاشته بود (P<0.001). مقایسه میزان ترشح بزاق بین گروه دهانشویه پیلوکارپین و گروه کنترل طی زمان‌های مختلف بعد از رادیوتراپی نشان داد که میزان ترشح بزاق در طول زمان در گروه کنترل بطور معنی‌‎داری بیشتر از گروه دهانشویه پیلوکارپین کاهش پیدا کرده بود (P<0.001) نتیجه گیری: استفاده از دهانشویه ی پیلوکارپین 1% جهت جلوگیری از کاهش ترشح بزاق طی رادیوتراپی سرطان های سر و گردن می تواند موثر واقع شود.