ارزیابی تأثیر عوامل شلاته کننده و سیستم های روتاری مختلف بر ترانسپورتیشن اپیکالی و توانایی حفظ مرکزیت کانال با استفاده از توموگرافی کامپیوتری با اشعه ی مخروطی

Abstract

مقدمه: هنگام آماده سازی کانال در درمان ریشه توجه به حفظ شکل و انحنای اولیه سیستم کانال ریشه، جهت اطمینان از پاکسازی کامل کانال و پیشگیری از وقوع حوادث حین درمان اهمیت بسزایی دارد. نقش فایل های اندودنتیک و مواد شلاته کننده حین آماده سازی کانال در این زمینه قابل توجه است. تاکنون تأثیر دو ماده ی لوبریکانت داخل کانالی Glyde و محلول اتیلن دی آمین تترا استیک اسید 17% -Ethylenediaminetetraacetic acid 17% (EDTA)- بر توانایی حفظ مرکزیت و ترانسپورتیشن در کانال ها، هنگام استفاده از فایل های روتاری نیکل-تیتانیوم M-Pro، ProTaper Next (PTN) و ProTaper Gold (PTG) با استفاده از توموگرافی کامپیوتری با اشعه ی مخروطی -cone-beam computed tomography (CBCT)- صورت نگرفته است. مواد و روش اجرا: در این مطالعه ۱۸9 دندان مولر اول پایین کشیده شده ی انسان، استفاده شد. پس از تهیه ی حفره دسترسی، دندان ها به صورت تصادفی بر حسب فایل روتاری استفاده شده جهت آماده سازی، به سه گروه تقسیم شدند. گروه اولM- Pro ، گروه دوم: PTG و گروه سوم: PTN. در هر گروه نیز دندان ها به سه زیرگروه تقسیم شد: A) استفاده از نرمال سالین- Normal saline (NS)- B) استفاده از محلول EDTA 17% C) استفاده از ژل .Glyde از کلیه ی دندان ها قبل از آماده سازی تصاویر CBCT تهیه شد. از هر دندان مقاطع آگزیالی بازسازی شده از پانورامیک در فواصل ۲، ۳ و۴ میلی متری از اپکس مورد بررسی قرار گرفت. بجز دندان کنترل هر گروه، سایر دندان ها آماده سازی شده و تصاویر CBCT مجدداً تهیه شد. میزان ترانسپورتیشن اپیکالی و حفظ مرکزیت کانال در مقاطع آگزیال CBCT قبل و بعد از آماده سازی اندازه گیری شد. به منظور مقایسه ی میزان حفظ مرکزیت و ترانسپورتیشن در هر گروه بین مواد مورد مطالعه از آنالیز واریانس اندازه های تکراری و برای بررسی اثر نوع گروه و نوع مواد بر میزان حفظ مرکزیت و ترانسپورتیشن از آنالیز واریانس اندازه های تکراری دو طرفه استفاده شد. همچنین برای مقایسه دو به دو گروه ها از آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. مقدارP کمتر از 5% به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد. نتایج: حفظ مرکزیت کانال و ترانسپورتیشن در مقاطع مختلف (2، 3 و 4 میلی متری از اپکس) برای همه ی گروه ها و زیر گروه ها مشابه بود (05/0<P). در ارتباط با مرکزیت کانال، مواد مورد استفاده تأثیری ندارد؛ بجز استفاده از Glyde در آماده سازی با PTN (021/0=P) که در بعد مزیال-دیستال توانایی حفظ مرکزیت کانال بیشتری نسبت به NS دارد. همچنین، نوع فایل روتاری مورد استفاده تأثیر معنی داری دارد (001/0>P). به طوری که در مجموع PTG بهتر از PTN و آن نیز بهتر از M-Pro مرکزیت کانال را حفظ می کند. در ارتباط با ترانسپورتیشن کانال، مواد مورد استفاده تأثیر معنی داری دارند (001/0>P)؛ به گونه ای که Glyde موجب ترانسپورتیشن کمتری از NS و همچنین EDTA می شود. همچنین نوع فایل روتاری مورد استفاده تأثیری معنی داری دارد(001/0>P). به گونه ای که در مجموع PTG کمترین ترانسپورتیشن را موجب شده و پس از آن PTN قرار دارد و M-Pro بیش از بقیه باعث ترانسپورتیشن می شود. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن محدودیت های مطالعه ی حاضر، استفاده از چلاتور Glyde باعث حفظ بیشتر مرکزیت کانال و کاهش ترانسپورتیشن می شود. همچنین استفاده از فایل روتاری PTG در آماده سازی کانال باعث بیشترین حفظ مرکزیت کانال و کمترین ترانسپورتیشن می شود؛PTN و M-Pro به ترتیب در اولویت بعدی می باشند.