تأثیر آموزش فردی و کتابچه آموزشی بر اضطراب و استرس درک شده زنان باردار پرخطر مراجعه کننده جهت آمنیوسنتز

Abstract

چکیده: مقدمه: حاملگی و انتقال به والدی شامل تغییرات وسیع روحی، روانی، بیولوژیکی و اجتماعی است. تشخیص پیش از تولد ناهنجاری های جنینی نیز به عنوان رویداد عاطفی و استرس زا برای زنان می باشد. آمنیوسنتز رایج-ترین روش تهاجمی است که برای تشخیص اختلالات ژنتیکی پیش از تولد استفاده می شود. مطالعه ی حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش بر اضطراب و استرس درک شده ناشی از انجام آمینوسنتز در مادران باردار پرخطر مراجعه کننده جهت آمنیوسنتز انجام شد. مواد و روش: این مطالعه نیمه تجربی بر روی 62 مادر باردار پر خطر مراجعه کننده جهت آمنیوسنتز به واحد طب مادر و جنین مرکز آموزشی- درمانی الزهرای تبریز از اسفند سال 1398 تا دی ماه 1399 انجام گرفت. شرکت¬کنندگان مطالعه با روش بلوک بندی تصادفی به دو گروه (دریافت کننده آموزش و کنترل) تخصیص یافتند. شرکت¬کنندگان گروه کنترل آموزش ها و اقدامات روتین بیمارستان را در زمان انجام آمنیوسنتز در واحد طب جنین دریافت کردند. برای شرکت کنندگان گروه مداخله در هفته 11 الی 14 بارداری، یک جلسه آموزش انفرادی به صورت شفاهی و چهره به چهره برگزار شد و یک کتابچه آموزشی بعد از پایان جلسه در اختیار مشارکت کنندگان قرارگرفت. پرسشنامه های استرس درک شده و پرسشنامه اشپیلبرگر یک بار قبل از مداخله و یک بار بعد از اتمام مداخله (قبل از انجام آمنیوسنتز) و باردیگر 2 تا 3 هفته پس از انجام آمنیوسنتز و قبل از دریافت نتایج تکمیل شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 و با استفاده از مجذور کای، تست دقیق فیشر، تی مستقل، و آزمون های ANOVA repeated measures و ANCOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته¬ها: دو گروه از نظر مشخصات فردی- اجتماعی و مشخصات مامایی و نمرات پایه استرس درک شده و اضطراب تفاوت آماری معنی دار نداشتند. میانگین (انحراف معیار) نمره استرس قبل از مداخله، بعد از مداخله و 2 تا 3 هفته پس از آمنیوسنتز به ترتیب 25/25 (49/7)، 87/23 (40/7) و 45/24 (09/7) بود. این مقادیر برای اضطراب آشکار به ترتیب 84/43 (03/10)، 35/42 (13/11) و67/41 (24/11) و برای اضطراب پنهان به ترتیب 53/42 (56/10)، 19/39 (35/9) و 29/41 (40/10) بود. پس از مداخله (قبل از آمنیوسنتز)، بین گروه ها از نظر میانگین نمره استرس (020 /0 = P) ، اضطراب آشکار ( 029 /0 = P) و اضطراب پنهان(002 /0 = P) با تعدیل نمرات پایه تفاوت معنی داری وجود داشت، اما 2 تا 3 هفته پس از آمنیوسنتز، تفاوت معنی داری بین گروه ها از نظر میانگین نمره استرس، اضطراب آشکار و اضطراب پنهان وجود نداشت (05/0> P). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که آموزش، تأثیر کوتاه مدت مثبتی بر استرس درک شده، اضطراب آشکار و پنهان دارد. با این حال، برای تعیین اثرات طولانی مدت آموزش، انجام مطالعات بیشتر توصیه می شود.