بررسی رفتار غیر ایمن رانندگان در حال تردد در جاده بین‌المللی ایران – ترکیه

Abstract

خلاصه فارسی: مقدمه و هدف: یکی از مهم‌ترین چالش‌های بهداشت عمومی که بار اجتماعی و اقتصادی فراوانی را بر جوامع به‌ویژه کشورهای درحال‌توسعه تحمیل می‌کند تصادفات رانندگی است. سازمان بهداشت جهانی تصادفات را به‌عنوان یک مشکل بهداشت عمومی معرفی می‌کند که باعث مرگ 1.3 میلیون نفر سالانه در سراسر جهان و باعث مصدومیت 20تا50 میلیون نفر در سراسر جهان می‌شود. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (who) تصادفات جاده ای یکی از نه علت مرگ در سراسر جهان و چهارمین علت مرگ در ایران است. مطالعه‌ی حاضر باهدف بررسی رفتار غیر ایمن رانندگان در حال تردد در جاده بین‌المللی ایران – ترکیه انجام گرفت. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی – تحلیلی می‌باشد که در سال 1398 و بر روی 940 نفر از رانندگان انجام‌گرفته است. نمونه‌ها از سه گروه مختلف از رانندگان به‌صورت تصادفی انتخاب‌شده است. گروه اول رانندگان کامیون‌های سنگین که در صف گمرک بازرگان در حال گذر به سمت ترکیه بودند. گروه دوم رانندگان خودروهای سواری پارک شده در بازارچه مرزی ماکو و گروه سوم افراد ساکن در منطقه که از این جاده استفاده می‌کنند. انتخاب افراد بر اساس معیارهای ورود و از طریق سامانه سیب مراکز بهداشتی درمانی شهرستان چایپاره و ماکو بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه رفتار رانندگان منچستر بود. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از آمار توصیفی(میانگین،میانه، تعداد و درصد) و تحلیلی(آزمون‌های تی مستقل، کای اسکوئر و رگرسیون مدل عمومی) و با کمک نرم‌افزار SPSS نسخه 22استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در کل 9/35 درصد از رانندگان(337نفر) رفتارهای کاملاغیر ایمن رانندگی داشتند. لغزش‌ها، تخلفات عمدی، اشتباهات و تخلفات غیر عمد به ترتیب در 7/36%(345نفر) ، 5/30%(287نفر)، 2/40%(378نفر) و 9/40%(385نفر) از شرکت‌کنندگان گزارش گردید. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که داشتن سابقه تصادف شرکت‌کنندگان، داشتن سابقه تصادف در اعضای خانواده، داشتن گواهینامه از نوع پایه1 و2 به‌عنوان پیش‌بینی کننده‌های کل مقیاس رفتارهای رانندگی شناخته شدند. نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر آن است که در رفتارهای رانندگی رانندگان تغییراتی لازم است و لازمه‌ی این تغییرات، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری ها در سطوح مختلف می‌باشد، به‌طوری‌که می‌توان گروه‌های پرخطر را همچون رانندگان در طیف سنی 30-18 سال، رانندگان مجرد، رانندگان با گواهینامه پایه1و2 و رانندگان با تردد داخل شهری را در مداخلات آموزشی در اولویت قرار داد. این حجم از رفتارهای ناایمن، ضرورت توجه بیشتر به رفتارهای پرخطر رانندگی را نشان می‌دهد و لذا برنامه‌ریزی و مداخلات مدون در این حوزه ضروری به نظر می‌رسد. واژه‌های کلیدی:تصادفات – جاده بین المللی ایران,ترکیه