بررسی کارآمدی سیستم صدور پروانه کار در شرکت گاز استان آذربایجان شرقی

Abstract

در سال¬های اخیر علی رغم اقدامات پیشگیرانه، همچنان حوادث عمده رخ می¬دهند. یکی از روش¬های مدیریتی جهت مدیریت ایمنی سیستم¬ صدور پروانه کار است. سیستم صدور پروانه کار یک رویه مدیریتی برای کنترل کارهای غیرروتین و خطرناک طراحی شده است. با این حال این سیستم به تنهایی نمی¬تواند از حوادث پیشگیری کند. هدف از این مطالعه بررسی کارآمدی سیستم صدور پروانه کار در شرکت گاز استان آذربایجان شرقی است. روش کار: در مطالعه حاضر که یک پژوهش مقطعی است، در ابتدا با بررسی متون و پایگاه داده¬های مختلف مجموعه¬ای از شاخص¬های موثر در کارآمدی سیستم صدور پروانه کار استخراج و گردآوری شدند. بعد از سنجش روایی محتوایی، پرسشنامه مقایسه زوجی توسط کارشناسان تکمیل و با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه¬ در محیط نرم¬افزار Super Decision، رتبه¬بندی این شاخص¬ها انجام شد. در قدم بعد با حضور در شرکت گاز استان آذربایجان شرقی بررسی وضعیت کارآمدی سیستم صدور پروانه کار در دو مرحله بررسی مستندات و بررسی میدانی با استفاده از شاخص¬های به دست آمده صورت گرفت. در بررسی مستندات وضعیت تکمیل پروانه¬های پنج سال به تفکیک نوع پروانه ارزیابی گردید. در قدم بعد وضعیت صدور پروانه کار به صورت میدانی ارزیابی و با توجه به شاخص¬ها و وزن هرکدام، به پروژه¬های تحت بازدید، امتیازدهی شد. در تجزیه و تحلیل آماری، از آمار توصیفی برای توصیف اطلاعات و همچنین برای تحلیل داده¬ها از آزمون¬های آماری فریدمن، همبستگی پیرسون (بررسی همبستگی بین شاخص¬ها)، واریانس یک طرفه، t مستقل و مدل رگرسیون خطی استفاده شد. در مرحله بعد دلایل عدم انطباق و نواقص موجود از طریق مصاحبه با کارشناسان بررسی شد و راهکار¬هایی با توجه به نواقص موجود ارائه گردید. یافته¬ها: طبق نتایج به دست آمده، 9 شاخص اصلی و 43 زیرشاخص موثر در پروانه کار اولویت¬بندی شدند که به ترتیب شامل: اقدامات پیشگیرانه، آموزش، رویه ایمن، سیستم واکنش در شرایط اضطراری،اقدامات کنترلی و اصلاحی، هماهنگی، پایش، جزئیات پروانه کار، مستندسازی بود. بیشترین میزان عدم انطباق در مستندات (تکمیل پروانه¬ها) در پروانه¬های کار برقی، نواحی شهری، فصل تابستان، ساعات بعد از ظهر و مدت زمان فعالیت 6-10 ساعت مشاهده شد. در بررسی میدانی میانگین امتیاز به دست آمده در کل پروژه¬ها 42/76 درصد بود. بیشترین و کمترین امتیاز طبق اولویت¬بندی آزمون فریدمن به ترتیب به آموزش و اقدامات پیشگیرانه اختصاص یافت. در بین شاخص¬ها، بیشترین همبستگی بین پایش و سیستم واکنش در شرایط اضطراری وجود داشت. همچنین کارآمدی در رسته¬های نوع فعالیت¬، مدت زمان فعالیت، سابقه کار و تحصیلات تفاوت معناداری داشت. مدل رگرسیون خطی نیز نشان داد که پروانه¬های فضای بسته، فعالیت¬های کار در حوضچه، کار در سایر نواحی، مدت زمان 6-4 ساعت، سابقه کار بالای 15 سال و تحصیلات کارشناسی نمره میانگین امتیاز بالاتری دارند. در مرحله بعد علل نواقص موجود در سیستم صدور پروانه کار در سه دسته عوامل فردی، سازمانی و محیطی دسته¬بندی شدند. نتیجه¬گیری: مطابق نتایج توصیه می¬شود شرکت گاز اصلاحاتی در رویه سیستم صدور پروانه کار، خصوصا در رابطه با اقدامات پیشگیرانه، انجام دهد. همچنین با استفاده از شاخص¬های فوق¬الذکر می¬توانند اقدامات خود را اولویت¬بندی کرده و از حوادث پیشگیری کنند. کلید واژه: پروانه کار، کار گرم، ایمنی، فرآیند تحلیل شبکه