سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت و ارتباط آن با درد و وضعیت عملکردی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو، تبریز 1397

Abstract

هدف از انجام این مطالعه بررسی سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت و ارتباط آن با درد و وضعیت عملکردی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو می‌باشد. مواد و روش‌ها: این مطالعه به‌صورت مقطعی توصیفی-تحلیلی انجام شد. تعداد 150 بیمار مبتلا به استئوآرتریت زانو مراجعه‌کننده به درمانگاه‌های طب فیزیکی مراکز آموزشی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 97 مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران به‌ صورت نمونه‌گیری غیر تصادفی و در دسترس انتخاب ‌شدند. بعد از تکمیل فرم اطلاعات دموگرافیک، سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت با استفاده از پرسشنامه HPLPII مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت. درد و وضعیت عملکردی نیز به ترتیب با استفاده از مقیاس بصری درد Visual analogue scale (VAS) و پرسشنامه Western Ontario and McMaster Universities Arthritis Index (WOMAC) مورد سنجش قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS ورژن 16 تحلیل شد. نرمال بودن داده‌ها با استفاده از آزمون K.s بررسی شدند. جهت توصیف داده‌های کیفی از فراوانی (درصد) و برای داده‌های کمی در صورت نرمال بودن از میانگین (انحراف معیار) استفاده شد. جهت تحلیل دو متغیر کمی در صورت نرمال بودن از آزمون همبستگی پیرسون و در صورت نرمال نبودن از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. سطح معنی‌داری آماری نیز 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: میانگین (انحراف معیار) سنی بیماران 8/7± 7/58 سال بود و بیشتر افراد این مطالعه، نمره کل سبک زندگی در حد متوسط با 89 مورد (4/59 درصد) داشتند. بعد از تعدیل متغیرهای سن و شاخص توده بدنی، جزء مسئولیت‌پذیری در قبال سلامتی با خشکی مفاصل (WOMAC stiffness) (r= -0/288 ، P-value< 0/001) و نمره کل (WOMAC total) (r= -0/176، P-value=0/033) دارای ارتباط معنادار بود و بیمارانی که مسئولیت پذیری بیشتری در قبال سلامتی داشتند،خشکی مفصل و ناتوانی بیشتری داشتند. جزء فعالیت فیزیکی با خشکی مفاصل (WOMAC stiffness) (r= -0/210، P-value=0/010) رابطه معکوس داشت، جزء تغذیه با درد (WOMAC pain) (r= -0/291، P-value<0/001) و نمره کل (WOMAC total) (r= -0/171، P-value=0/037) و مقیاس بصری درد (VAS) (r= -0/247، P-value=0/002) دارای ارتباط معکوس بود به اینصورت که بیمارانی که گروه های غذایی لبنیات، پرونئین، غلات، میوه جات و سبزیجات را در رزیم غذایی خود داشتند، درد و ناتوانی کمتری تجربه می کردند و نمره کل سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت با خشکی مفاصل (WOMAC stiffness) (r= -0/189، P-value=0/022) دارای ارتباط معنادار بود به این صورت که بیمارانی که سبک زندگی بهتری داشتند،میزان خشکی مفاصل شان نیز کمتر بود. درحالی‌که سایر نمرات اجزای سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامتی با نمرات اجزای درد و ناتوانی و نمرات شدت درد با تعدیل متغیرهای سن و شاخص توده بدنی، دارای ارتباط معناداری نبودند (P-value>0/05).