تعیین مقدار کراتین در مکمل های کراتینی موجود در بازار ایران

Abstract

مقدمه: امروزه با افزایش چشم گیر استفاده مکمل های خوراکی به ویژه مکمل های ورزشی در کشورمان و با توجه به اینکه این مکمل های ورزشی ممکن است حاوی موادی باشند که برای سلامتی افراد مضر است، کنترل کیفی این محصولات بسیار حائز اهمیت است. مکمل‌های غذایی وارداتی و تولید داخل جهت مصرف باید دارای استانداردهای مناسب بوده و انحراف از این استانداردها می‌تواند موجب بروز عوارض و آسیب‌های جدی به مصرف‌کنندگان شود. افزودن ماده ناخالص به همراه ماده مؤثره می‌تواند یکی از انواع تقلبات در مکمل‌های غذایی قاچاق باشد. هدف: گسترش روش تجزیه ای سریع، دقیق، صحیح و همچنین کم هزینه جهت بررسی خلوص مکمل‌های خوراکی در مقاصد ارزيابي سلامت حائز اهمیت می‌باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مجهز به دتکتور UV برای تعیین مقدار کراتین استفاده شده است. با استفاده از استاندارد کراتین، راه اندازی و بهینه‌ سازی روش انجام شده و سپس مقدار کراتین موجود در نمونه‌های مختلف مکمل کراتینی سنجیده شده است. یافته‌ها: پس از رسم منحنی کالیبراسیون توسط استاندارد کراتین ، مقدار کراتین نمونه های مجهول با این نمودار سنجیده شده و بصورت درصد تعیین مقدار بیان می‌شود. در این مطالعه مشخص شد که تنها 23 درصد از مکمل های بدون برچسب اصالت دارای خلوصی مطابق با برچسب محصول بودند که این مکمل ها در مراکز غیر مجاز و غیر از داروخانه ها توزیع می شدند و هم چنین 60 درصد مکمل های دارای برچسب اصالت خلوص قابل قبولی مطابق با ادعای برچسب روی محصولات داشتند و تنها یک نمونه از آنها از نظر ماده موثره خلوص بسیار کمی داشت. در این تحقیق محدوده قابل قبول مطابق گایدلاین ها، 110-90 درصد ماده موثره ادعا شده توسط برچسب محصول در نظر گرفته شد. هم چنین نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان می دهند که کراتین محلول در آب در دمای 25 درجه سانتی گراد به مدت 4 ساعت و در دمای 4 درجه سانتی گراد به مدت 72 ساعت دارای پایداری قابل قبولی بودند. بحث و نتیجه‌گیری: در این مطالعه روش آنالیز مکمل های حاوی کراتین بررسی شد و نشان داده شد که می توان از کروماتوگرافی با کارآیی بالا برای تعیین مقدار نمونه های حاوی کراتین بهره برد. دقت و صحت این روش بسیار بالا بوده و می توان محلول های با غلظت بیشتر 4/5 ppm را تعیین مقدار نمود. با توجه به بررسی های به عمل آمده می توان از آب اسیدی با pH=3 به عنوان حلال نمونه ها و فاز متحرک استفاده کرد. هم چنین این روش در مقایسه با روش های دیگر سرعت عمل بیشتر و دقت بیشتری داشته و اقتصادی تر می باشد که مزیت های قابل توجهی در ساده سازی روش های تعیین مقدار مکمل های کراتینی به شمار می روند.