تعیین باقیمانده ي آفت کشهاي اورگانوفسفره(Terbufos ،Isazofos ،Diazinon ، Fenthion ،Chloropyrifos) در نمونه هاي عسل آذربایجان شرقی و غربی به روش میکرواستخراج مایع- مایع پخشی با حلالهاي اتکتیک و اندازه گیري آنها با GC

Abstract

هدف: به دلیل مصرف بالای انواع سموم دفع آفات نباتی در محصولات کشاورزی و مخاطرات بهداشتی باقی¬مانده¬ی این سموم بر سلامت انسان، هدف از این کار پژوهشی تعیین مقادیر آفت¬کش¬های اورگانوفسفره در عسل و نیز ارائه¬ی روش¬ میکرواستخراج مایع-مایع پخشی با استفاده از حلال¬های اتکتیک و کاربرد این روش¬ برای استخراج و پیش¬تغلیظ آنالیت¬های هدف از نمونه عسل¬های مختلف و سپس اندازه¬گیری کمی این ترکیبات با روش¬ کروماتوگرافی گازی می¬باشد. مواد و روش ها: 10 نمونه¬ی عسل (7 نمونه عسل تولیدی در کارخانجات و 3 نمونه عسل غیربسته بندی شده) جهت تعیین مقدار باقی مانده¬ی سموم اورگانو فسفره جمع آوری شد. در این روش از یک حلال اتکتیک عمیق سه جزئی که از مخلوط کردن دی¬کلرو¬استیک اسید، فسفوکولین کلراید و دکانوئیک اسید حاصل می¬شود، استفاده شد و این حلال به عنوان استخراج کننده در مرحله میکرواستخراج مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا یک گرم از نمونه عسل برداشته شده و با دو میلی¬لیتر آب دیونیزه مخلوط و پس از اینکه مخلوط کاملاَ یکنواخت شد، یک حلال قابل اختلاط (استونیتریل) به داخل مخلوط آب و عسل اضافه شد و مخلوط حاصل کاملا به هم زده شده و پس از آن سانتریفوژ گردید. سپس فاز رویی حاوی آنالیت¬ها برداشته شده و با حلال اتکتیک عمیق مخلوط شده و با سرنگ شیشه اي در داخل آب دیونیزه و سدیم کلرید پخش گردید. محلول ابري شکل حاصل، سانتریفوژ شده و فاز ته نشین شده به دستگاه کروماتوگرافی مجهز به اسپکترومتر جرمی تزریق گردید. به منظور دستیابی به حداکثر کارایی، روش پیشنهادی با شیوه¬ی یک پارامتر در یک زمان مورد بهینه سازی قرار گرفت. یافته ها: شرایط بهینه¬ای که برای روش میکرواستخراج مایع-مایع پخشی به دست آمد شامل: حجم نمونه دو میلی¬لیتر، حجم حلال اتکتیک 60 میکرولیتر، دو میلی¬لیتر حلال پخش کننده استونیتریل و 2/0 گرم سدیم کلرید بود. مقدار حد تشخیص، حد اندازه¬گیری، فاکتور تغلیظ، راندمان استخراج، انحراف استاندارد نسبی و محدوده¬ی خطی به ترتیب 1/0-05/0 نانوگرم بر گرم، 36/0-19/0 نانوگرم بر گرم، 98-82، 98-82%، 10% ≤ RSD، 36-1000/0 نانوگرم بر گرم به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که یک نمونه عسل بسته بندی شده آلوده به آفت¬کش مالاتیون به غلظت 29 نانوگرم بر گرم می¬باشد. نتیجه گیری: با استفاده از روش میکرواستخراج مایع-مایع پخشی، باقی مانده¬ی سموم اورگانوفسفره در نمونه های عسل تعیین گردید. تمامی نمونه های بررسی شده به جز یک نمونه که دارای آلودگی به آفت¬کش اورگانوفسفره بود، عاری از آلودگی بودند. آلودگی نمونه¬ی آلوده به سم اورگانوفسفره نیز در محدوده¬ی حد مجازهای تعیین شده قرار داشت. درنتیجه این ماده¬ی غذایی ارزشمند به عنوان منبع آلودگی به این سموم در مناطق مطالعه شده، به حساب نمی¬آید. همچنین مقادیر به دست آمده نشان داد که این روش دارای حد تشخیص و حد اندازه¬گیری کم و راندمان استخراج بالا می¬باشد