بررسی اثر فرآورده موضعی خرما بر علایم استئوآرتریت زانو در مقایسه با ژل دیکلوفناک: کارآزمایی بالینی تصادفی شده

Abstract

مقدمه: استئوآرتریت شایعترین نوع آرتریت می باشد. استئوآرتریت پنجمین علت سالهای از دست رفته عمر در اثر ناتوانی در کشورهای با درآمد بالا و نهمین علت سالهای از دست رفته عمر در اثر ناتوانی در کشورهای با درآمد متوسط و پایین رتبه بندی می گردد. با توجه به عوارض مداخلات دارویی و جراحی، همچنین با توجه به اقبال روز افزون به درمان با گیاهان، مطالعه بر روی گیاهان دارویی که به طور سنتی برای کنترل درد بکار می روند؛ می تواند به عنوان استراتژی تحقیقاتی مفید مورد نظر قرار گیرند. یکی از گیاهانی که در طب سنتی ایرانی مصارف فراوانی برای آن ذکر گردیده است ، خرما(Phoenix dactylifera L.) می باشد. از جمله مصارف بسیار مهم خرما در طب سنتی ایرانی ، استفاده موضعی آن در بیماریهای مفصلی مانند خشکی ، درد ، محدودیت حرکت و ورمهای مفاصل می باشد. هدف: تعیین میزان اثر فرآورده موضعی خرما بر علائم بیماران استئوآرتریت زانو در مقایسه با ژل دیکلوفناک روش کار: 94 بیمار مبتلا به استئوآرتریت خفیف تا متوسط زانو واجد معیارهای ورود وارد مطالعه شدند و پس از اخذ رضایت نامه کتبی آگاهانه ، شرح حال دقیق و معاینه بالینی، بیماران بصورت تصادفی به روش بلوكي (Block design)، در دو گروه مساوی 47 نفری پماد خرما و ژل دیکلوفناک قرار گرفتند. در مرحله بعد ، داروي مورد نظر تا سه بار در روز و به میزان یک واحد شاخص نوک انگشت (F.T.I) به مدت چهار هفته توسط بیماران مصرف شدند. پرسشنامه هاي vas, womacاز طريق مصاحبه در بدو مطالعه و انتهای هفته دوم و چهارم جمع آوري گرديدند. یافته ها: مقايسه آماري دو گروه خرما و دیکلوفناک نشان داد كه ميزان كاهش درد بر اساس پرسشنامه vas در گروه خرما بصورت معني دار بيشتر از گروه دیکلوفناک مي باشد(P=0.0000). همچنين مقايسه آماري دو گروه خرما و دیکلوفناک نشان داد كه تاثير پماد خرما در ميزان كاهش درد و خشكي زانوي بيماران و همچنين بهبود فاليتهاي روزانه ايشان(بر اساس پرسشنامه womac )، بيشتر از ژل ديكلوفناك بود. البته اين تاثير بهتر در پايان هفته چهارم (پايان مطالعه) بصورت آماري معني دار بود(P=0.000). ولي در پايان هفته دوم از نظر آماري معني دار نبود( P value برای درد و خشکی و بهبود فعالیتهای روزانه بیماران در پایان هفته دوم به ترتیب 0.90، 0.05 و 0.05 بود) . نتیجه گیری: اين مطالعه نشان داد كه مصرف روزانه سه بار از پماد خرما بصورت موضعي بر روي زانوي بيماران دچار استئوآرتريت خفيف تا متوسط به مدت يك ماه، اثر بهتري در كاهش درد، خشكي و بهبود فعاليتهاي روزانه بيماران، نسبت به ژل ديكلوفناك دارد.