بررسی قدرت پیشگویی کنندگی خودکارآمدی درک شده درکاربرد وسایل پیشگیری از بارداری و کانون کنترل رفتاری در قصد بارداری زنان سنین باروری شهرتبریز

Abstract

مقدمه: خودکارآمدی درک شده زنان و نحوه کنترل رفتاری آنها در خصوص استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری در کنارشرایط فردی و اجتماعی آنان می¬تواند به عنوان عوامل مهم اثر گذار برای استفاده موفق از این وسایل و روشها در نظر گرفته شود. با سنجش دقیق میزان خودکارآمدی زنان درکاربرد وسایل پیشگیری از بارداری و نیزکنترل رفتاری آنان بر قصد بارداری می¬توان برون داد کاربرد وسایل پیشگیری از بارداری و موفقیت آنان در برنامه-ریزی بارداری ها را پیش بینی کرد. بر این اساس خودکارآمدی درک شده و کانون کنترل رفتاری برای کاربرد وسایل پیشگیری از بارداری در زنان سنین باروری می تواند به عنوان پیشگویی کننده های مهم عوارض بارداری¬های ناخواسته مانند سقط¬های عفونی و ... در نظر گرفته شود. هدف کلی این مطالعه تعیین قدرت پیشگوئی¬کنندگی خودکارآمدی درک شده درکاربرد وسایل پیشگیری از بارداری و کانون کنترل رفتاری روی قصد بارداری زنان سنین باروری شهر تبریز می¬باشد. روش کار و مواد: این مطالعه توصیفی-¬تحلیلی در بین 400 زن در سن باروری (15- 49 ساله) که به صورت تصادفی، سهمیه¬ای و با در نظر داشتن نسبت زنان شهری و روستائی (با نسبت پنج به یک) انتخاب شده بودند، در بیمارستان 29 بهمن تبریز، از خرداد ماه تا مرداد سال 97 انجام گرفت. به منظور جمع¬آوری اطلاعات از پرسش¬نامه خودکارآمدی درک شده درکاربرد وسایل پیشگیری از بارداری Contraceptive Self-effficacy))، پرسش¬نامه محقق ساخته چند بعدی کانون کنترل رفتاری در پیشگیری از بارداری ( Multidimensional Contraception Locus of Control) و پرسش¬نامه سنجش بارداری¬های برنامه¬ریزی نشده لندن(The London Measure of Unplanned Pregnancy) که قبلاً در ایران مورد روایی و پایایی قرارگرفته است استفاده شد. پس از ترجمه پرسش¬نامه، روایی و پایایی پرسش¬نامه¬های CSE و MCLC مورد بررسی قرارگرفت. همچنین به منظور تعیین روایی سازه پرسش¬نامه خودکارآمدی درک شده درکاربرد وسایل پیشگیری از بارداری و کانون کنترل رفتاری از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. یافته¬ها: میانگین نمره خودکارآمدی درک شده زنان سنین باروری در مورد کاربرد وسایل پیشگیری از بارداری برابر 7/56 از محدوده نمره قابل کسب 85-17 بود. در بین 4 خرده مقیاس کانون کنترل رفتاری، بیشترین میانگین نمره، در خصوص کاربرد وسایل پیشگیری از بارداری در زنان سنین باروری، مربوط به خرده مقیاس کنترل رفتاری قصد بارداری (4/21) می¬باشد. این خرده مقیاس ارتباط معنی داری با متغیرهای تعداد فرزند (018/0=P)، خواسته بودن بارداری توسط زن(P <0/001) و خواسته بودن بارداری توسط مرد(P <0/001) داشت. همچنین بین متغیر خودکارآمدی درک شده در کاربرد وسایل پیشگیری از بارداری و متغیرهای قصد رفتاری (12/0 (P= تحت تاثیر قرارگرفتن از دیگران جهت کنترل بارداری (05/0=P) و نگرش نسبت به قابل کنترل بودن وقوع بارداری (2/0=P) ارتباط مثبت معنی¬دار مشاهده نگردید. نتیجه¬گیری: نتایج مطالعه نشان داد که خودکارآمدی درک شده در کاربرد وسایل پیشگیری از بارداری نمی¬تواند به تنهایی قصد بارداری را پیشگویی نماید و زنان در موضوع فرزند آوری، مستقل نبوده و عواملی از پیرامون بر تصمیم بارداری آنها تاثیر دارد، بنابراین می¬توان با تقویت کانون کنترل رفتار در زنان، در مورد قصد بارداری، مانع بارداری¬های بدون برنامه شد، تا از عواقب رفتارهای پرخطر، مانند سقط انتخابی پیشگیری نمود.