عملکرد جنسی و ارتباط آن باکیفیت زندگی در بیماران مبتلابه بیماری عروق کرونری مراجعه‌کننده به مرکز آموزش درمانی شهید مدنی دانشگاه علوم پزشکی تبریز سال 1397

Abstract

چکیده: مقدمه: بیماری‌های قلبی عروقی اولین علت مرگ در جهان و ایران هستند. این بیماران از مشکلات متعدد جنسی رنج می‌برند. علائم فیزیولوژیکی در این بیماران و همچنین مشکلات روان‌شناختی می‌توانند باعث کاهش کیفیت زندگی این بیماران شود. پژوهش حاضر باهدف بررسی مشکلات جنسی و ارتباط آن باکیفیت زندگی در بیماران مبتلابه بیماری عروق کرونری انجام شد. روش کار: در یک مطالعه توصیفی-همبستگی عملکرد جنسی و کیفیت زندگی بیماران مبتلابه اختلالات عروق کرونری در 253 بیمار (138 بیمار مرد و 115 بیمار زن) بررسی شد. داده‌ها در کلینیک قلب بیمارستان شهید مدنی تبریز در شش ماه اول سال 1397 جمع آوری شد. مشارکت-کنندگان به روش نمونه گیری در دسترس و بر اساس معیارهای ورود وارد مطالعه شدند. داده های دموگرافیک و مرتبط با بیماری و درمان با پرسشنامه دموگرافیک و داده‌های عملکرد جنسی در مردان با پرسشنامه استاندارد عملکرد جنسی مردان (MSHQ-Men Sexual Health Questionnaire) و در زنان با پرسشنامه استاندارد شاخص عملكرد جنسي زنان (FSFI-Female Sexual Function Index) در یک اتاق خلوت به روش مصاحبه جمع‌آوری شد. داده های کیفیت زندگی نیز با پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مک نیو (MacNew Heart Disease Health-related Quality of Life) جمع¬آوری گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 22 در سطح معنی داری کمتر از 05/. تجزیه ‌و تحلیل شد. یافته‌ها: از 253 بیمار واردشده به مطالعه 5/54% آنان مرد و بقیه زن بودند که میانگین ± انحراف معیار سنی آنان 65/6±99/51 بود. سطح سواد اکثریت بیماران و همسران آن‌ها در سطح ابتدایی بود. 4/32% از بیماران سابقه مصرف سیگار را گزارش کردند. 6/86 درصد از بیماران درآمد ماهانه کمتر از خرج ماهیانه داشتند. میانگین فعالیت روزانه 43/8±94/21 دقیقه بود. با توجه به پرسشنامه عملکرد جنسی مردان، نمره کل عملکرد جنسی 90/.±46/53 از 80 بود. در مردان نمره بعد انزال (93/.± 28/24) بیشتر از بقیه ابعاد بود و ابعاد نعوظ (92/.±72/9) و رضایت (1±45/19) در وضعیت ضعیف‌تری بودند. نمره کل عملکرد جنسی زنان، 43/4±42/24 از 36 بود. زنان بیشترین نمره را در بعد درد (57/.±55/5) و کمترین نمره را در بعد میل جنسی (09/1±83/2) داشتند. با توجه به نمره کل پرسشنامه 4/74 زنان عملکرد جنسی بد داشتند. در کل مشارکت کنندگان مطالعه، میانگین کل کیفیت زندگی 96/.±26/4 و بالاترین نمره مربوط به بعد عاطفی با میانگین 03/1±41/4 و کمترین نمره مربوط به بعد فیزیکی با میانگین 95/.±08/4 و بعد اجتماعی دارای میانگین 93/.±30/4 بود. میانگین نمره کل کیفیت زندگی در زنان 70/.±76/3 و در مردان 90/.±68/4 بود و تفاوت معنی‌داری بین دو جنس وجود داشت به‌طوری‌که مردان کیفیت زندگی بهتری نسبت به زنان داشتند (001/. P<).در زنان مشارکت کننده در مطالعه، ارتباط معنی داری بین نمره کل عملکرد جنسی و نمره کل کیفیت زندگی وجود داشت (629/. r= و 001/. P<)، در مردان نیز ارتباط بین عملکرد جنسی کل باکیفیت زندگی کلی بیماران معنی‌دار بود (697/.r= و 001/.P<). در مردان و زنان مشارکت‌کننده در مطالعه ارتباط بین ابعاد کیفیت زندگی با ابعاد عملکرد جنسی معنی‌دار بود (001/. P<).از کل زنان شرکت کننده در مطالعه، طبق خود گزارش خود آن‌ها، 27 درصد در یک ماه گذشته عملکرد جنسی نداشتند. کیفیت زندگی در این بیماران به طور معنی‌داری کمتر از زنان بیماری بود که در یک ماه پیش عملکرد جنسی داشتند (001/. P<). بین برخی از عوامل فردی-اجتماعی بیماران عروق کرونری باکیفیت زندگی آنان ارتباط معنی داری وجود دارد به‌طوری‌که بیماران با سطح تحصیلات بالاتر کیفیت زندگی بهتری نسبت به بقیه گروه‌ها داشتند (001/.P<). کیفیت زندگی در افراد دارای همسر با تحصیلات بالا و شغل دانشگاهی نسبت به بقیه گروه‌ها بهتر بود (P<.001)، افراد با شغل دانشگاهی کیفیت زندگی بهتری نسبت به بقیه گروه‌ها داشتند (P<.001). افرادی که قبلاً سیگار مصرف می‌کردند، نیز کیفیت زندگی بهتری نسبت به بقیه گروه‌ها داشتند (P<.001) و افراد با دخل برابر خرج کیفیت زندگی بهتری نسبت به افراد با وضعیت دخل کمتر از خرج داشتند (001/.P<). ارتباط بین عوامل مرتبط با بیماری و درمان بیماران عروق کرونری باکیفیت زندگی آن‌ها نشان داد مشارکت کنندگان فاقد بیماری فشارخون و آرتریت کیفیت زندگی بهتری نسبت به سایرین داشتند (001/.P<). در مورد مصرف داروها، افراد دارای سابقه مصرف پلاویکس و دیورتیک کیفیت زندگی پایین‌تری نسبت به سایرین داشتند (001/.P<). بیماران تحت مداخله PTCA به‌طور معنی داری کیفیت زندگی بهتری داشتند (006/.P=). ارتباط معکوس معنی داری بین سن و کیفیت زندگی وجود داشت، به‌عبارت‌دیگر با افزایش سن کیفیت زندگی کاهش‌یافته بود (197/. r=002/.P=). با کاهش کسر تخلیه ای قلب کیفیت زندگی کاهش معنی داری را نشان می‌داد (301/. r=، 001/. P<). در رابطه با علائم تجربه‌شده قلبی در طی روز، بیماران تجربه‌شده تپش قلب و تنگی نفس، کیفیت زندگی پایین‌تری داشتند (001/.P<). احساس خستگی (009/.P=) اضطراب (029/.P=) و حس بی-قدرتی (029/.P=) نیز کیفیت زندگی را کاهش داده بود. در بین علائم تجربه‌شده توسط مشارکت-کنندگان در شب نیز تنگی نفس کیفیت زندگی را به طور معنی داری کاهش داده بود (001/.P<). نتیجه‌گیری: عملکرد جنسی در این بیماران بخصوص در بیماران زن تحت تأثیر قرارگرفته است. کیفیت زندگی نیز در بیماران قلبی عروقی کاهش‌یافته است. این کاهش در مقیاس های فیزیکی بیشتر بوده است. همین‌طور کیفیت زندگی با بالا رفتن سن کاهش‌یافته است بنابراین نیاز است که توجه بیشتری به افراد مسن بیمار شود. زنان کیفیت زندگی پایین‌تری نسبت به مردان داشتند همچنین متغیرهایی مانند سطح تحصیلات بیمار و همسر، شغل بیمار و همسر، وضعیت اقتصادی، سابقه مصرف سیگار و علائم تجربه‌شده قلبی در کیفیت زندگی بیماران تأثیر داشته است. عملکرد جنسی این بیماران در ارتباط مستقیم باکیفیت زندگی این بیماران است بنابراین مراقبین سلامت باید توجه بیشتر به مسائل جنسی این بیماران داشته باشند و مشاوره در این زمینه به بیماران عروق کرونری ارائه شود.