بررسی وضعیت سواد سلامت والدین و سلامت عمومی نوجوانان خانوار های تحت پوشش مراکز سلامت شهر بیجار

Abstract

مقدمه و هدف: والدین نقش مهم در حفظ و ارتقا سلامت جسمی و روانی ‌کودکان و نوجوانان دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی سواد سلامت والدین و وضعیت سلامت کودکان و نوجوانان دانش آموز شهر بیجار سال1396 طراحی و اجرا گردید. روش کار: پژوهش مقطعی حاضر در بین 648 والد و نوجوان دانشآموز مقطع متوسطه اول در شهر بیجار اجرا شد. نمونه‌های پژوهش از بین خانوارهای تحت پوشش مراکز سلامت از طریق نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای‌ انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه چند بخشی انجام شد. بخش اول پرسشنامه اطلاعات جمعیتی والد و نوجوانان دانش‌آموز، بخش دوم پرسشنامه سنجش وضعیت اقتصادی خانواده براساس مقیاس مایملک خانواده، بخش سوم سنجش سواد سلامت والدین با استفاده از پرسشنامه معتبر منتظری و همکاران و بخش چهارم سنجش سلامت عمومی دانش‌آموز با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی(GHQ-12) انجام شد. توصیف متغیرهای کمی با میانگین(انحراف معیار) و متغیرهای کیفی از تعداد و درصد استفاده شد. رابطه سواد سلامت والدین و وضعیت سلامت دانش‌آموزان در حالت های مختلف کمی و رتبه‌بندی شده از مدلسازی رگرسیونی تک متغیره و چند متغیره استفاده شد. تجزیه و تحلیل یافتهها در سطح خطای 5% به کمک نرمافزار spss نسخه 25 (IBM, Armonk, NY, USA)استفاده شد. یافتهها :از مجموع 648 والد و648 نوجوان دانش آموز شرکت کننده در پژوهش 6/55درصد پدر و4/44درصد مادر و 55 درصد پسر و 45 درصد دختر دانش آموز با میانگین(انحراف معیار) سن (93/0) 5/13 سال، 8/37 درصد پایه اول، 6/36 درصد پایه دوم و 6/25 درصد پایه سوم بود. میانگین (انحراف معیار) سواد سلامت والدین در کل ( 99/15) 36/70، در بعد فهم و درک60/78( 9/17)، در بعد تصمیم گیری و رفتار 56/71 ( 07/18)، در خواندن 83/66 ( 7/24 )، در بعد دسترسی 58/65 (55/22 ) و در بعد ارزیابی (35/21) 26/69 بود. نزدیک به 40 درصد (%7/39) والدین سواد سلامت محدود برخوردار بودند. میانگین سواد سلامت در مادران شاغل( 9/80 )نسبت به مادران خانه دار( 29/68)به طور معنی داری بالاتر بود (0001/0(p<، میانگین امتیاز سواد سلامت مادران با تحصیلات بالا (97/84 ) به طور معنی داری بیشتر از مادران کم سواد (49/57 ) بود (0001/0(p<، میانگین سواد سلامت در والدین با وضعیت اقتصادی بالا(36/83) بیشتر از والدین با وضعیت اقتصادی ضعیف(84/61 ) (0001/0(p< بود. میانگین سواد سلامت پدران دارای شغل کارمند به طور معنی داری بالاتر از پدران بیکار بود(0001/0(p<. میانگین (انحراف معیار) امتیاز سلامت عمومی دانش‌آموزان شهر بیجار (15/2) 84/2 بود، نزدیک به هشتاد درصد (5/79 ) دانش‌آموزان از وضعیت سلامت مطلوب برخورداربودند. نمره سلامت عمومی دانش آموزان با وضعیت اقتصادی ضعیف برابر38/3 و دانش آموزان با وضعیت اقتصادی بالا 1/2 بود (0001/0(p<. نمره سلامت عمومی نوجوانان دانش آموز دارای والدین با سواد سلامت محدود ( 45/3 ) و در نوجوانان دارای والدین با سواد سلامت مطلوب(44/2) معنی دار نشان داد. (0001/0(p<. نتیجه‌گیری: رابطه وضعیت سلامت مطلوب نوجوانان دانش آموز با افزایش سواد سلامت والد در خانواده های با وضعیت اقتصادی بالا، لزوم توجه و تاکید بر افزایش سواد سلامت جهت بهبود وضعیت سلامت دانش‌آموزان را ثابت می کند. باافزایش سواد سلامت والدین می توان به کاهش بار بیماریها، روز های غیبت از مدرسه و ارتقا کیفیت زندگی نوجوانان دانش‌آموز کمک نمود.