مدل‌سازی آماری عوامل پیشگویی‌کننده تعادل و عملکرد حرکتی افراد 50 سال و بالاتر شهرستان بوکان

Abstract

هدف: با افزايش سن و آغاز سالمندي، افراد به ‌تدریج برخي از كاركردهاي فيزيولوژيكي و رواني- اجتماعي خود را از دست می‌دهند؛ كه موجب تنزل در وضعيت عملكردي و افزايش ميزان آسیب‌پذیری و وابستگی آنان می‌شود. با توجه به این‌که مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که اکثر افراد سالمند با مشکلات حرکتی مواجه هستند، هدف از انجام مطالعه مدل‌سازی آماری عوامل پیشگویی‌کننده تعادل و عملکرد حرکتی افراد بالای 50 سال شهرستان بوکان سال 1396می‌باشد. روش کار: لیست افراد بالای 50 سال از هر مرکز(طبقه) تهیه شد، از بین لیست موردنظر نمونه‌ای متناسب حجم افراد تحت پوشش این مرکز به‌صورت تصادفی انتخاب گردید و با تماس تلفنی از شرکت‌کنندگان برای پر کردن حضوری پرسشنامه و ارزیابی های مربوطه دعوت به عمل آمد. در نهایت 1201 نفر وارد مطالعه شدند. اطلاعات مربوط به این پژوهش به‌صورت پرسشنامه و انجام آزمون‌های مرتبط تکمیل شد، چک‌لیست اطلاعات دموگرافیک (سن، جنس، تأهل)، اقتصادی اجتماعی (میزان تحصیلات، وضعیت اقتصادی)، تاریخچه بیماری‌ها، شاخص‌ تن‌سنجی(قد، وزن)، برای محاسبه شاخص توده بدنی (Body Mass Index; BMI) پرسشنامه‌های افسردگی، شناختی، فعالیت فیزیکی و محدودیت حرکتی جزء موارد تکمیل‌شده بود. جهت سنجش تعادل از تست و برای عملکرد حرکتی از آزمون نشستن و برخاستن (TUG) استفاده شد. در این پژوهش با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری به بررسی روابط بین متغیرهای درون‌زاد تعادل و عملکرد حرکتی افراد بالا 50 سال با متغیرهای برون‌زاد فعالیت فیزیکی، وضعیت شناختی، افسردگی، حمایت اجتماعی، وضعیت بینایی، وضعیت شنوایی، محیط زندگی، تعداد بیماری های همراه، جنسیت، تأهل، سن، سقوط، سطح تحصیلات و شاخص تن‌سنجی پرداخته شد. یافته‌ها: میانگین سنی افراد شرکت کننده 88/7±13/59 بود. بیشتر افراد متاهل 1018 (2/87 %) واکثراً بی‌سواد 722 (9/61 %) بودند. 5/85% افراد بدون محدودیت حرکتی تا متوسط و 5/13% افراد محدودیت حرکتی شدید داشتند. میانگین عملکرد حرکتی با آزمون نشستن و برخاستن(TUG) در بین افراد 53/3/±7/10 ثانیه بود. در مدل طراحی شده موردنظر از نظر آماری مسیرهای مربوط به ویژگی های دموگرافیک، وضعیت اقتصادی، وضعیت ادراکات شناختی، محیط زندگی(قسمتی از یک خانه، پیلوت) و BMI ارتباط معنی داری با عملکرد حرکتی و مسیرهای مربوط به ویژگی های دموگرافیک، وضعیت بینایی و محیط زندگی(ویلایی، دوبلکس، پیلئت) ارتیاط معناداری با تعادل داشتند( 05/0 P- value<). نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که عوامل مختلفی از پیش بینی کننده های قابل اعتماد بر عملکرد و محدودیت حرکتی و در نتیجه استقلال و کیفیت زندگی سالمندان می باشد که برخی از آنها قابل تعدیل و اصلاح می باشند. بنابراین به نظرمی رسد که برنامه های مداخلاتی مناسب روش سودمندی برای حفظ عملکرد حرکتی، تعادل و سلامتی سالمندان باشد که منجر به افزایش کیفیت زندگی سالمندان می شود.