بررسی تأثیر زلزله ورزقان بر وضعیت وزن گیری و هموگلوبین مادران باردار و پیامدهای تولد

Abstract

زمینه و هدف: مادران باردار از جمله گروه‌های آسیب‌پذیر می‌باشند که در هنگام وقوع بلایای طبیعی مانند زلزله بیشتر در معرض مشکلات تغذیه‌ای و روانی قرار می‌گیرند. عدم برآورد این نیازها یا حتی اضافه دریافت مواد مغذی توسط مادر به مدت طولانی می‌تواند منجر به اثرات مخرب بر روی جنین شود. افزایش وزن مادر و تغییرات هموگلوبین در دوران بارداری از شاخص‌های معتبر کنترل وضعیت تغذیه است که در صورت نامناسب بودن این شاخصها علاوه بر این که سلامت مادر را تهدید می‌کند، سلامت جنین را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و احتمال زایمان زودرس و محدودیت رشد جنین افزایش می‌یابد. مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر زلزله ورزقان بر وضعیت وزنگیری و هموگلوبین مادران باردار و پیامدهای تولد نوزادان انجام شده است. مواد و روشها: پژوهش حاضر، از نوع توصیفی تحلیلی بوده که به منظور بررسی اثرات زلزله بر وضعیت وزن‌گیری، هموگلوبین مادران باردار و پیامدهای تولد بر اساس پروندههای 550 زن باردار قبل از زلزله و 450 نفر بعد زلزله در شهرستان ورزقان انجام گرفته است. وزن‌گیری براساس استاندارد میزان افزایش وزن مطلوب بر حسب BMI، میزان هموگلوبین در هفته 10-6 بارداری و هفته 30-26 بارداری، وزن، قد و دور سر نوزادان، آمار سقط، پره ترم، طول بارداری برای دو گروه قبل و بعد زلزله استخراج و مقایسه شد. آنالیز دادهها با آزمونهای آماری Paired t-test و کای دو و رگرسیون لوجیستیک انجام شد. سطح معنی‌داری P کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. نتایج: میزان وزن‌گیری نامطلوب در قبل از زلزله 1/44 درصد بود که این میزان پس از زلزله به 9/58 درصد افزایش یافت (043/0=p). همچنین میانگین هموگلوبین در سه ماهه اول قبل همچنین میانگین هموگلوبین در سه ماهه اول قبل از زلزله به طور معنی داری بیشتر از بعد از زلزله بود (001/0=p) اما این میزان در سه ماهه سوم بارداری معنادار نبود (350/0 = P). میانگین دور سر، قد و وزن هنگام تولد بعد از زلزله نسبت به قبل از زلزله کاهش معنی‌دار آماری داشت (05/0>p). بعد از زلزله شیوع سقط (11/17درصد)، مرده زایی (78/3درصد) و نوزاد پره‌ترم (91/18درصد) به طور معنی‌داری بیشتر از قبل از زلزله بود (05/0>p). بر اساس نتایج این مطالعه بعد از تعدیل کردن برای سن مادر، تحصیلات مادر، مدت زمان بارداری، پره ترمی و وقوع زلزله، وزنگیری مطلوب مادر طی بارداری به طور معنی داری با وزن هنگام تولد (4/1=OR) و قد هنگام تولد (7/1=OR) نوزاد ارتباط داشت (05/0 >P). نرمال بودن هموگلوبین سه ماه اول نیز به طور معنی داری با وزن هنگام تولد ارتباط داشت (021/0 P=، 6/1=OR). همچنین بر اساس نتایج این مطالعه بعد از تعدیل کردن برای سن مادر، تحصیلات مادر، مدت زمان بارداری، پره ترمی و وقوع زلزله، نرمال بودن هموگلوبین سه ماه اول به طور معنی داری با طول بارداری ارتباط داشت (04/0 P=، 5/1=OR). نتیجهگیری: زلزله سبب بروز تاثیرات منفی بر وزن‌گیری و هموگلوبین مادران دارد که این موارد سبب افزایش میزان شیوع سقط، مرده زایی و نوزاد پره‌ترم و اثرات نامطلوب بر وزن، قد و دور سر کودکان متولد شده داشت. بنابراین نقشی که دولت‌ها در کنترل بحران و حمایت مادران باردار بسیار مهم است.