تاثیر تکنیک های حواس‌پرتی (انحراف حواس) بر درد و استرس زایمان: یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: مقدمه: درد لیبر و زایمان یک وضعیت فیزیولوژیک به علت انقباض عضله صاف رحم می‌باشد. انقباضات ازنظر دردناک بودن وضعیت منحصر به ‌فردی دارد. این درد از شدیدترین دردهای دنیا است و کنترل آن از مهم‌ترین اهداف بهداشتی- درمانی است. همچنین زایمان یک فرایند پراسترس است. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر تکنیک های انحراف حواس بر شدت درد در طی لیبر و استرس درک شده (پیامدهای اولیه)، ترس و طول مدت مراحل زایمانی (ثانویه) انجام گرفته است. مواد و روش: این کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده بر روی 68 زن باردار سالم 28-32 هفته شکم اول و دوم در شهرستان خلخال در سال 97-1396 انجام گرفت. نمونه ها به روش بلوک بندی تصادفی سهمیه ای بر اساس تعداد زایمان، به دو گروه مداخله و کنترل تخصیص یافتند. شرکت کنندگان از هفته 32 بارداری تکنیک های انحراف حواس را طی چهار جلسه با فاصله یک هفته دریافت کردند. پرسشنامه های ترس از زایمان (W-DEQ: Wijma Delivery Expectancy/ Experience Questionnaire version A) و استرس درک شده (PSS= Percieved Stress Scale) یک بار در اولین ملاقات و بار دیگر در هفته 36 برای ترس و در فاز فعال برای استرس از طریق مصاحبه تکمیل گردید. پژوهشگر میزان درد را پس از شروع فاز فعال از طریق مقیاس (Visual Analogue Scale)VAS در هر ساعت ثبت نمود. طول مراحل زایمانی نیز بر اساس نمودار پارتوگرام در چک لیست مربوطه بر حسب دقیقه ثبت شد. داده ها با استفاده از آزمون های تی مستقل و ANCOVA تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: دو گروه از نظر مشخصات فردی-اجتماعی و نمرات پایه استرس درک شده و ترس از زایمان تفاوت معنی دار آماری نداشتند (05/0<P). بر اساس آزمون ANCOVA و با کنترل نمره پایه، میانگین نمره استرس درک شده در حین لیبر در گروه مداخله به طور معنی دار کمتر از گروه کنترل بود (تفاوت میانگین نمره تعدیل یافته = 2/3-؛ فاصله اطمینان 95%= 0/6- تا 8/0-؛ 01/0P=). میانگین (انحراف معیار) نمره درد در طی لیبر در گروه مداخله (4/1)2/6 و در گروه کنترل(4/1) 5/7 بود که بین دو گروه تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (001/0>P). اگرچه میانگین نمره ترس از زایمان در هفته 36 در گروه مداخله (1/29) کمتر از گروه کنترل (1/39) بود، ولی تفاوت معنی داری آماری بین دو گروه وجود نداشت. طول مدت فاز فعال، مرحله دوم و کل مدت زمان زایمان در گروه مداخله کمتر بود (به ترتیب 170/0 =P ، 504 /0=P ، 928/0= Pو520/0=P)، ولی این تفاوت از نظر آماری معنی داری نبود. همچنین از نظر نمره آپگار دقیقه اول (000/1P=) و فراوانی دریافت اکسی توسین (622/0P=) تفاوت معنی دار آماری بین دو گروه وجود نداشت. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، تکنیک های انحراف حواس می تواند باعث کاهش درد و استرس زایمان گردد، اما برای نتیجه گیری قطعی در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتر است.