تاثیر شربت زعفران با یا بدون قند خرما بر شدت درد، اضطراب و طول مدت فاز فعال لیبر در زنان نخست زا: یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده دوسوکور

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: درد زایمان یکی از شدیدترین دردهایی است که زنان در طول عمر خود تجربه می کنند. یکی از وظایف ماماها، کاستن از شدت درد و اضطراب در حین زایمان و کاهش طول مراحل زایمانی می‌باشد. استفاده از روشهای غیردارویی و طب مکمل به منظور کاهش درد و اضطراب زایمان رو به افزایش است. زعفران و خرما از جمله این روشها می باشد که توسط بعضی پزشکان و ماماها توصیه می شود، ولی با این حال شواهد علمی در این زمینه بسیار محدود می باشد. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثر شربت زعفران با یا بدون قند خرما بر شدت درد و اضطراب و طول مدت فاز فعال لیبر در زنان نخست زا انجام شده است. مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی دو سوکور با سه بازوی موازی، 96 زن باردار نخست زا مراجعه کننده در شروع فاز فعال زایمان به بیمارستان تامین اجتماعی تبریز- ایران، وارد مطالعه شدند. که بطور تصادفی با استفاده از بلوک بندی تصادفی به سه گروه؛ دریافت کننده 80 میلی لیتر شربت خوراکی حاوی زعفران + قند خرما (60 گرم)، زعفران) 250 میلی گرم( + قند مصنوعی (165 میلی گرم سدیم ساخارین + 420 میلی گرم CMC) و یا دارونما هر دو ساعت حداکثر تا سه دوز (240 میلی لیتر در کل، در صورت عدم وجود مشکل و عدم زایمان) تقسیم شدند. شدت درد و اضطراب با استفاده از مقیاس دیداری (10-0 VAS) در شروع مداخله و هر یک ساعت تا پایان مرحله اول زایمان، سپس یک و 24- 18 ساعت پس از زایمان ارزیابی شد. برای مقایسه گروهها از آزمون هایANOVA Repeated measures، ANCOVA، آنالیز واریانس یک طرفه، کروسکال والیس استفاده شد. نتایج: این مطالعه در تاریخ 01/11/1394 شروع و در تاریخ 01/9/1395 خاتمه یافت. در گروه زعفران + قند خرما یک نفر، در گروه زعفران + قند مصنوعی سه نفر و در گروه کنترل چهار نفر به علت سزارین اورژانسی از مطالعه خارج شدند. سه گروه از نظر مشخصات فردی- اجتماعی و شدت درد پایه همسان بودند. میانگین شدت درد در گروه زعفران+ قند خرما به طور معنی داری کمتر از گروه پلاسبو بود (تفاوت میانگین= 8/0؛ فاصله اطمینان 95%= 1/0 تا 5/1، 022/0=P)، بین گروه دریافت کننده زعفران + قند مصنوعی با پلاسبو (تفاوت میانگین= 47/0؛ فاصله اطمینان 95%= 2/0- تا 2/1، 322/0=P) و بین دو گروه مداخله (تفاوت میانگین= 3/-0؛ فاصله اطمینان 95%= 0/5- تا 4/0، 557/0=P) تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت. میانگین شدت اضطراب در گروه دریافت کننده زعفران + قند خرما به طورمعنی داری کمتر از گروه پلاسبو بود (تفاوت میانگین= 3/1-؛ فاصله اطمینان 95%= 4/2- تا 2/0، 012/0=P)، بین گروه دریافت کننده زعفران + قند مصنوعی با پلاسبو (تفاوت میانگین= 1/1-؛ فاصله اطمینان 95%= 2/2- تا 0/0، 58/0=P) و بین دو گروه مداخله (تفاوت میانگین= 2/0-؛ فاصله اطمینان 95%= 3/1- تا 8/0، 927/0=P) تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت. میانگین طول فاز فعال مرحله اول زایمان در گروه دریافت کننده زعفران + قند خرما کمتر از گروه پلاسبو بود (تفاوت میانگین= 4/81-؛ فاصله اطمینان 95%= 5/26- تا 2/136-، 002/0=P)، بین گروه زعفران + قند خرما و زعفران + قند مصنوعی تفاوت آماری معنی دار بود (تفاوت میانگین=6/60-؛ فاصله اطمینان 95%= 9/34- تا 5/76-، 024/0=P) و بین گروه دریافت کننده زعفران + قند مصنوعی با پلاسبو تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت (تفاوت میانگین=7/20-؛ فاصله اطمینان 95%= 0/11 تا 4/9-، 746/0=P). در هیچ یک از گروههای مورد پژوهش عارضه ی مادر و جنینی مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می دهد شربت زعفران + قند خرما به علت کاهش شدت درد، اضطراب و طول مدت زایمان در زنان نخست زا می تواند مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، نتایج به دست آمده در مورد اثرات زعفران + قند مصنوعی نامطلوب بود.