بررسی ترکیبات حاصل از عصاره متانولی اندام هوایی گیاهatropatana Scrophularia

Abstract

مقدمه: جنس اسکروفولاریا یکی از بزرگترین جنس‌های خانواده گل میمونی به شمار می‌رود که حدود 60 گونه از این جنس در ایران رشد می کند. گونه S. atropatana از گونه‌های بومی ایران به شمار می‌رود. چندین گونه از این جنس اثرات فارماکولوژیکی مانند ضد سرطانی، ضد التهابی، ضد باکتری، اثرات قلبی و مدری داشته است. اهداف: بادر نظر گرفتن اثرات بیولوژیک گزارش شده از ترکیبات جداشده از این جنس، منطقی است که مطالعات فیتوشیمیایی و بیولوژیکی بر روی گیاه S. atropatana بومی ایران هم انجام شود. روش کار: ابتدا اندام‌های هوایی پودر شده گیاه به وسیله دستگاه سوکسله به ترتیب با حلال‌های ان- هگزان، دی کلرومتان و متانول، عصاره گیری و خشک شدند، سپس عصاره های متانولی بر روی Sep-pak ODS منتقل شدند و شستشوی آن توسط مخلوط‌های متانول درآب انجام شد. جهت تعیین سیستم مناسب جداسازی ترکیبات توسط HPLC پره پراتیو، از دستگاه HPLC آنالیتیکال استفاده گردید، سپس ساختار شیمیایی ترکیبات جدا شده با روش 13CNMR و 1HNMR یک بعدی تعیین گردید. هم چنین اسانس گیری با روش تقطیر با آب انجام شد و ترکیبات اسانس با کمک GC-MS شناسایی شد. در نهایت تست آنتی اکسیدانی بر روی نمونه ها انجام شد. نتایج: از فراكسيون‌هاي متانولی گياه S. atropatana مشتقات فلاونوئیدی، فنیل اتانوئیدی و کوماریک اسیدی خالص سازی شدند. همچنین 58 ترکیب از اسانس گیاه atropatana S. که عمده ترین آنها ترپنوئیدها بودند جدا شدند. ضمناً عصاره متانولی فعالیت آنتی اکسیدانی خوبی از خود نشان داد. نتیجه گیری: به نظر می رسد، حضور ترکیبات فنولی در این گونه نقش مهمتری نسبت به سایر ترکیبات داشته. عصاره متانولی این گونه که شامل این ترکیبات بود خاصیت آنتی اکسیدانی مناسبی از خود نشان داد.