تاثیر مصاحبه انگیزشی بر رفتارهای غربالگری سرطان پستان در زنان روستایی: یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: مقدمه: سرطان پستان جزء شایعترین سرطان ها و دومین علت مرگ ناشی از سرطان در میان زنان است. علیرغم دردسترس بودن روش های غربالگري سرطان پستان، اسـتقبال عمـومی بـراي اسـتفاده از ایـن امکانات کم است. واقعیت این است که انسان ها به هنگام احساس عافیت، تمایلی به اتخاذ رفتارهای غربالگری ندارند؛ لذا اتخاذ رفتارهای غربالگری تا حد زیادی به عوامل انگیزشی بستگی دارد. با توجه به عدم دسترسی آسان زنان روستایی به امکانات غربالگری پیشرفته سرطان پستان مانند ماموگرافی و با در نظر گرفتن معدود مداخلات مبتنی بر مصاحبه انگیزشی در اتخاذ رفتارهای غربالگری سرطان پستان، مطالعه حاضر طراحی شد. مواد و روش کار مطالعه بصورت کارازمایی بالینی تصادفی کنترل شده بر روی 60 زن می باشد. نمونه گیری بصورت تصادفی خوشه ای بود؛ بدین ترتیب که از بین20 خانه بهداشت روستایی بخش آبش آحمد از توابع شهرستان کلیبر، حدودا یک سوم بصورت تصادفی و از بین 6 خانه بهداشت منتخب، سه خانه بهداشت بعنوان گروه کنترل و سه خانه بهداشت دیگر بعنوان گروه مداخله بطور تصادفی تخصیص یافت. سپس با نمونه گیری با روش در دسترس، لیست زنان 40 تا 69 سال در هر یک از خانه های گروه کنترل و مداخله استخراج و بر اساس معیارهای ورود و خروج وارد مطالعه گردیدند. سپس در گروه مداخله (30 نفر)، شش جلسه گروهی (دو جلسه آموزشی و چهار جلسه مصاحبه انگیزشی) با تعداد 12-8 نفر، دو بار در هفته برگزار گردید. داده ها با استفاده از پرسشنامه دموگرافیک و مامایی وچک لیست مراحل تغییر رفتار، قبل و2 ماه پس از مداخله توسط مصاحبه جمع آوری و توسط نرم افزارSPSS24 تجزیه و تحلیل شد. از آزمون های کای روند، ANCOVA و رگرسیون لجستیک ترتیبی با روش معادلات برآورد کننده تعمیم یافته استفاده گردید. یافته¬ها در این مطالعه، دو گروه از نظر مشخصات دموگرافیک و مامایی، تفاوت معنی داری نداشتند(05/0p>). قبل از مداخله، در رابطه با مراحل رفتار کنترل پستان، معاینه بالینی پستان و ماموگرافی با استفاه از آزمون کای روند، تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود نداشت اما دو ماه بعد از مداخله، تفاوت معنی داری بین دو گروه از نظر تغییر مراحل رفتار هر سه مورد با در نظر گرفتن مراحل رفتاری قبل از مداخله مشاهده شد (001/0>p). نتیجه گیری مشاوره مبتنی بر مصاحبه انگیزشی منجر به ترغیب انجام غربالگری سرطان پستان گردید. بنابراین پیشنهاد می گردد که در مراکز بهداشتی در کنار برنامه های آموزشی در راستای ترغیب انجام غربالگری سرطان پستان از رویکرد مصاحبه انگیزشی نیز استفاده گردد.