بررسی تاثیر افزایش اعتماد به نفس و مهارت های ارتباطی در پیشگیری از گذر در مراحل مصرف سیگار در دانش آموزان دبیرستانی شهر تبریز

Abstract

زمينه و اهداف: مصرف سيگار يک مشکل عمده بهداشت عمومي است که به‌طور خاص جمعيت نوجوانان را تحت تأثير قرار مي‌دهد. هدف اين پژوهش تعیین تأثير افزايش اعتماد به نفس و مهارت هاي ارتباطي در پيشگيري از گذار در مراحل مصرف سيگار در نوجوانان دبيرستاني شهر تبريز بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر در سال تحصيلي 96-1395 و 97-1396 انجام گرديد. دانش آموزان 44 کلاس پايه دهم در 9 دبيرستان، شامل 4 دبیرستان دخترانه و 5 دبیرستان پسرانه شهر تبريز(1225= n) انتخاب‌شده و سپس اين دبيرستان‌ها به‌صورت تصادفي ساده به دو گروه مداخله و کنترل تقسيم شدند( 526 نفر درگروه مداخله و 699 نفر درگروه کنترل ). تمامي دانش آموزان در سه مرحله پرسشنامه مطالعه را تکميل کردند( ابتداي مطالعه، 12روز بعد از اتمام مداخله و 8 ماه بعد). پرسشنامه شامل اندازه گيري رفتار مصرف سيگار، برخی عوامل خطر، خصوصيات جمعیتی، وضعيت اعتمادبه‌نفس و مهارت‌هاي ارتباطي دانش آموز بود. دانش آموزان گروه مداخله 4 جلسه کلاس آموزشي 1/5 ساعته به‌منظور ارتقاء مهارت‌هاي ارتباطي با تأکيد بر اعتمادبه‌نفس دريافت کردند. براي بررسي تأثير مداخله بر نمره اعتماد به نفس و مهارت هاي ارتباطي در طول زمان، از مدل اندازه‌گيري تکراري استفاده شد. تعیین تاثير مداخله بر پيشرفت در مراحل مصرف سيگار نيز با آزمون رگرسيون لجستيک انجام شد. يافته‌ها: نتايج پژوهش در مرحله اول نشان داد که میانگین و انحراف معیار نمره اعتماد به نفس در دانش آموزانی که هرگز سیگار مصرف نکرده اند 5/17 32/90، در دانش آموزان سیگار آزموده 5/56 31/12 و در دانش آموزان سیگاری معمول 6/19 28/68 بوده است(0/001>P). بنابراین بين اعتماد به نفس با مراحل مصرف سيگار دانش آموزان رابطه‌ي منفي وجود داشت يعني با افزايش نمره اعتماد به نفس حضور دانش آموز در مراحل پيشرفته‌ي مصرف سيگار کاهش مي‌يابد. افزایشی که اجراي برنامه مداخله، در نمره اعتمادبه‌نفس و مهارت‌هاي ارتباطي در گروه مداخله ايجاد کرد در مقايسه با گروه کنترل معني دار نبود. ميزان انتقال در مراحل مصرف سيگار در هر دو گروه مداخله و کنترل يکسان بود و نتايج آزمون رگرسيون لجستيک نشان داد که با کنترل مخدوش کننده هاي بالقوه مثل جنسیت، طبقه اجتماعي- اقتصادي، زندگي با والدين و گرايش به مصرف سيگار قرار گیری در گروه مداخله تاثیری در پیشگیری از گذر در مراحل مصرف سیگار ندارد (نسبت شانس=0/77 ، حدود اطمينان 95% : 1/38-0/42 ، 0/379 =P). نتيجه‌گيري: با توجه به تأثير ضعیف برنامه مداخله‌ي افزایش اعتمادبه‌نفس و مهارت‌هاي ارتباطي در دانش آموزان به منظور پیشگیری از گذر در مراحل مصرف سیگار، نمي توان در خصوص تاثير افزايش اعتماد به نفس و گذر از مراحل مصرف سيگار طبق نتايج اين پژوهش به قطعیت اظهار نظري کرد.