مدلسازی کیفی منابع آب زیرزمینی روستاهای شهرستان های تبریز، هریس، بستان آباد، سراب، هشترود، میانه و چاراویماق

Abstract

آبهای زیرزمینی یک منبع مهم برای تأمین آب شرب بسیاری از جوامع میباشد. در ایران بیش از %15ساکنین مناطق روستایی و بیش از %58ساکنین مناطق شهری وابسته به آبهای زیرزمینی جهت مصارف آب شرب میباشند. در بین منابع طبیعی، ساختار زمینشناسی هر منطقه نقش بسیار مهمی در کیفیت آب به ویژه جنبههای شیمیایی آن دارد و میتوان گفت که کیفیت عمومی آبهای زیرزمینی هر منطقه تابعی از ساختار زمینشناسی همان منطقه است. در میان منابع انسان ساز نیز آلودگی ناشی از فاضلابهای شهری، صنعتی و کشاورزی و انواع پسماندها وجود دارند. به منظور حفظ سلامت مصرفکنندگان بررسی کیفیت و عوامل موثر از نظر هیدروژئوشیمیایی ضروری میباشد. در این مطالعه هدف کلی، بررسی کیفی منابع آب زیرزمینی و مدلسازی آن میباشد که برای این منظور از روستاهایی که آب شرب آنها از منابع آب زیرزمینی تأمین میشود و تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب روستایی استان آذربایجان شرقی میباشد نمونهبرداری شد و تمامی پارامترهای فیزیکوشیمیایی به همراه گروهی از فلزات سنگین بالغ بر 21نوع فلز نظیر آرسنیک اندازهگیری شد، سپس با استفاده از نرمافزار Arc GISنقشههای مربوط به پارامترهای فوق برای هر 7شهرستان تهیه و تفسیر شدند. همچنین نمودارهای پایپر، استیف و شولر برای تفسیر کیفی آبها رسم گردید. در مرحله بعدی اطلاعات مربوط به کیفیت منابع آب در سالهای گذشته از ادارات مربوطه دریافت شد و روند تغییرات کیفیت آب بررسی گردید. مقادیر میانگین و هدایت الکتریکی برای شهرستانهای تبریز، هریس، بستانآباد، هشترود، میانه، سراب و چاراویماق برابر 1111/7 ،812 ،1182 ،1174 ،1162 ،1516/1 ،611/6میکروزیمنس بر سانتیمتر میباشد. مطابق نتایج این مطالعه کیفیت آب در روستاهای شهرستان هریس در مقایسه با سایر شهرستانها از نظر املاح محلول پایین میباشد. یکی از مشکلاتی که در این مطالعه میتوان به آن اشاره کرد غلظت بالای آرسنیک در برخی روستاها به خصوص روستاهای واقع در غرب تبریز (تا حدود 71میکروگرم بر لیتر،) برخی روستاها در شهرستان هشترود و سراب اشاره کرد. توصیه می- شود هرچه سریعتر مطالعات کامل و جامعی به خصوص در روستاهای واقع در غرب تبریز صورت یابد و برای حل این مشکلات چارهاندیشی شود.