تاثیر بسته آموزشی بر آگاهی، باور و رفتارهای تغذیه ای زنان باردار: یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: مقدمه: تغذیه مناسب بخش مهمی از یک بارداری سالم میباشد و آموزش مناسب تغذیه ای میتواند نقش مهمی در ارتقای سلامت مادر و فرزند او داشته باشد. این تحقیق بمنظور تعیین تاثیر بسته آموزشی بر آگاهی، باور و رفتارهای تغذیه‌ای زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی صورت گرفت. مواد و روشها: در این کارآزمایی 88 زن باردار 8-14 هفته مراجعه کننده به چهار مرکز بهداشتی-درمانی شهر کرج به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه مداخله 44)نفر) و کنترل 44)نفر) قرار داده شدند. برای گروه مداخله برنامه آموزشی شامل برگزاری دو جلسه حدودا 60 دقیقه‌ای کلاس آموزشی تغذیه در دوران بارداری با استفاده از روش سخنرانی و ارائه کتابچه و فیلم آموزشی بود و برای گروه کنترل آموزش جنسی به روشی تقریبا مشابه داده شد. داده ها توسط پرسشنامه خودساخته مشتمل بر 4 بخش مشخصات فردی - اجتماعی 16)سوال)، آگاهی 21)سوال)، باور 14)سوال) و رفتار تغذیه ای 21)سوال) در چهار مرحله قبل و 4 هفته بعد از مداخله، هفته های 24-28 و 26-40 بارداری جمع آوری شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss13 ، آزمونهای کای دو، تی مستقل، تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری، تحلیل کواریانس، تست فریدمن، کوکران، من-ویتنی- یو، رگرسیون لجستیک و رتبه‌ای استفاده گردید.P< 0/05 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: تفاوتی بین دو گروه مداخله گر و کنترل از نظر مشخصات دموگرافیک و باروری و همچنین امتیاز آگاهی 37)در مقابل34 )، باور 70)در مقابل66/7 ) و رفتار تغذیه‌ای 34/6)در مقابل33/8 ) قبل از انجام مداخله وجود نداشت. در هر سه مرحله بعد از انجام مداخله، مقایسه میانگین نمرات تعدیل شده گروه مداخله با گروه کنترل نشان داد که میانگین نمرات آگاهی ( به ترتیب 63/6 ،64/7 ،63/5 در مقابل40/4،39/0 ،35/7 )، نمرات باور ( به ترتیب 74/5،76/0،74/8 در مقابل65/6 ،66/9 ،65/0 ) و همچنین رفتار تغذیه‌ای 71/0 ،68/4 ،61/3)در مقابل45/3 ،42/7 ،36/5 ) در گروه مداخله بطور معنی داری بهتر از گروه کنترل بود. (P<0/001) چنین تفاوت معنی داری در زمینه نمرات رفتار تغذیه‌ای در پیشگیری از مشکلات دوران بارداری مانند یبوست، سوزش سردل، ورم دست و پا و آنمی و همچنین در زمینه نمرات رفتار تغذیه‌ای در پیشگیری از عفونت ادراری، مصرف مکمل آهن و مولتی ویتامین و مصرف بهینه گروه شیر و لبنیات وجود داشت. مصرف بهینه گوشت طی مرحله 1 و 3 بعد از انجام مداخله و گروه نان و غلات طی مرحله 1 بعد از انجام مداخله بطور معنی داری بهتر از گروه کنترل بود. نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد که محتوای بسته آموزشی تهیه شده توانست باعث ارتقای آگاهی، باور و رفتار تغذیه‌ای زنان باردار شود. با توجه به سهولت اجرای این شیوه آموزشی، جهت بالا بردن کیفیت مراقبتهای پره ناتال این بسته آموزشی نیز برای مادران باردار فراهم شود.