بررسی کارآیی فرا تئوری تغییر در ترک سیگار دبیران آموزش و پرورش شهر تبریز با مداخله پرستاری

Abstract

چکیده: مقدمه: نیکوتین، ترکیب شیمیایی موجود در تنباکو، ماده‌ای اعتیاد آور است. مصرف تنباکو علت عمده قابل استناد بیماری ها و مرگ می باشد. از دو دهه گذشته تحقیقات ارتقاء سلامت و تشخیص و آزمون موثر ترین روش های دستیابی به تغییر رفتار تاکید داشته اند. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی کارائی فرا تئوری تغییر در ترک سیگار دبیران آموزش و پرورش شهر تبریز با استفاده از مداخله پرستاری بود. مواد و روش کار: پژوهش حاضر مطالعه‌ ایی نیمه تجربه بود. نمونه مورد مطالعه را 200 مدرس فوق دیپلم و بالاتر آموزشگاه های نواحی پنجگانه آموزش و پرورش شهر تبریز تشکیل دادند که به طور تصادفی به دو گروه صد نفره آزمایش و کنترل تقسیم شدند. متغیر مستقل را مداخله پرستاری ترک سیگار تشکیل داد که بر اساس مفاهیم و فرضهای اصلی فرا تئوری تغییر طراحی شده بود. متغیرهای وابسته عبارت بودند از کارآمدی شخصی، تعادل تصمیم گیری، و رفتار سیگار کشیدن. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه دموگرافیک اجتماعی و تاریخچه سیگار کشیدن، رفتار سیگار کشیدن، پرسشنامه کارآمدی شخصی و تعادل تصمیم گیری بود. از آمار توصیفی و تحلیلی جهت آزمون فرضیات تحقیق استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که 52 درصد آزمودنی های گروه آزمایش در مرحله قبل از تعمق به سر می بردند. 92 درصد گروه آزمایش در پایان دوره پیگیری سیگار را به طور کامل ترک کردند. بعد از مداخلات پرستاری ترک سیگار میانگین تعداد نخ سیگارهای مصرفی گروه آزمایش از 12/7 به 6/61 و در پایان دوره پیگیری به 2/84 کاهش یافت. مقایسه کارآمدی شخصی گروه آزمایش قبل از مداخله و پایان دوره پیگیری افزایش معنی داری را نشان داد. میانگین امتیاز تعادل تصمیم تعادل تصمیم گیری گروه آزمایش از 11/20 در مرحله قبل از مداخله 10/82 بعد از مداخله کاهش داشت. بحث و نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد یکی از سازه‌های مهم فرا تئوری تغییر در هر یک از مراحل یا زمانهای مختلف پژوهش نسبت به تغییر حساس است. اگر چه فرا تئوری تغییر در مداخله پرستاری ترک سیگار مفید بود، اما سازه تعادل تصمیم گیری در گروه‌هایی با فرهنگ متفاوت به تحقیق بیشتری نیاز دارد.