تاثیر دوش آب گرم و تزریق وریدی هیوسین بر شدت درد و طول مدت فاز فعال لیبر زنان نخست زا: یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: زایمان فرآیندی همراه با درد است و یکی از وظایف ماماها، کاستن از میزان شدت درد در حین زایمان میباشد و در این میان کاهش شدت درد و طول مراحل زایمانی همواره مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از دوش آب گرم و تزریق وریدی هیوسین جهت کاهش طول مراحل زایمانی توسط برخی از پزشکان و ماماها مورد استفاده قرار میگیرد، ولی اثرات آن‌ها هنوز به‌طور کامـل مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف از این پژوهش بررسی اثرات استفاده از دوش آب گرم و تزریق وریدی هیوسین بر شدت درد و طول مدت فاز فعال لیبر (پیامدهای اولیه) و تجربه زایمان، طول مدت مراحل دوم و سوم زایمان، میزان رضایت از زایمان و فراوانی مصرف اکسی توسین و حوادث جانبی (پیامدهای ثانویه) در زنان نخست زا میباشد.مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی کنترل شده در بیمارستان 29 بهمن تبریز که در تاریخ 11/02/1394 شروع و در تاریخ 26/10/1394 خاتمه یافت، 126 زن باردار نخست زا وارد مطالعه شده و از طریق بلوک‌بندی تصادفی در 3 گروه 54 نفره (گروه دریافت‌کننده هیوسین، گروه دریافت‌کننده دوش آب گرم و گروه کنترل دریافت‌کننده مراقبت‌های روتین) قرار گرفتند. شدت درد هر یک ساعت یک بار در طول فاز فعال زایمان با استفاده از مقیاس VAS سنجش شد و طول مدت فاز فعال و مراحل دوم و سوم لیبر بر حسب دقیقه ثبت گردید. پرسشنامه تجربه زایمان 12 الی 24 ساعت پس از زایمان توسط شرکت کننده تکمیل شد. از آزمون های ANCOVA، آنالیز واریانس یک طرفه، کروسکال والیس و مجذور کای برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.نتایج: بین سه گروه از نظر مشخصات فردی-اجتماعی و شدت درد پایه تفاوت معنی دار آماری وجود نداشت (05/0<P). بر اساس مدل خطی عمومی و با کنترل مقادیر پایه، میانگین شدت درد در گروه هیوسین (1/0- تا 2/1- =95% فاصله اطمینان؛ 6/0-=تفاوت میانگین تعدیل یافته) و در گروه دوش آب گرم (5/0- تا 6/1-=95% فاصله اطمینان؛ 1/1- =تفاوت میانگین تعدیل یافته) در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی داری کمتر بود. میانگین (انحراف معیار) طول مدت فاز فعال زایمان در گروه هیوسین 2/221 (2/87) دقیقه و گروه دوش آب گرم 9/201 (4/147) دقیقه بطور معنی داری کمتر از گروه کنترل 6/312 (1/198) دقیقه بود (001/0>P). بر اساس آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی Tukey میانگین نمره تجربه زایمان در مقایسه با گروه مراقبت روتین در گروه هیوسین (0/1 تا 9/8 =فاصله اطمینان 95%؛ 0/5=تفاوت میانگین) و در گروه دوش آب گرم (6/0 تا 2/7= فاصله اطمینان 95%؛ 3/3=تفاوت میانگین) به طور معنی داری بیشتر بود (05/0>P). بین دو گروه مداخله تفاوت معنی دار آماری از نظر شدت درد، طول مدت فاز فعال لیبر و تجربه زایمان وجود نداشت (05/0<p). میانگین (انحراف معیار) طول مدت مرحله دوم در گروه هیوسین 0/47 (0/38)، گروه دوش آب گرم 1/49 (4/35) و گروه کنترل 6/62 (5/46) دقیقه بود که از نظر طول مدت مرحله دوم زایمان تفاوت معنی دار آماری بین گروهها وجود نداشت (159/0=P). همچنین میانگین (انحراف معیار) طول مدت مرحله سوم در گروه هیوسین 5/9 (3/4)، گروه دوش آب گرم 5/10 (2/5) و گروه کنترل 0/11 (2/5) دقیقه بود که از نظر طول مدت مرحله سوم زایمان نیز تفاوت معنی دار آماری بین گروهها وجود نداشت (457/0=P). از نظر میزان رضایت از زایمان و فراوانی مصرف اکسی توسین تفاوت معنی دار آماری بین گروه ها وجود نداشت (05/0<P).نتیجه‌گیری: استفاده از روش غیردارویی دوش آب گرم مثل هیوسین باعث کاهش شدت درد و طول مدت زایمان و بهبود تجربه زایمان می شود، لذا استفاده از این روش حمایتی به مادران توصیه می گردد.