تأثیر بسته آموزشی بر رفتار خود مراقبتی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به دیابت حاملگی: یک کار آزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

مقدمه: دیابت حاملگی یکی از مشکلات مهم در دوران بارداری بوده که می تواند باعث ایجاد عوارض برای مادر و جنین گردد. یکی از دلایل عدم موفقیت در درمان دیابت، کمبود مشارکت بیماران در روند درمان می باشد. آموزش خود مراقبتی یک اصل مهم در درمان دیابت بوده و می تواند موجب افزایش کیفیت زندگی گردد. این مطالعه باهدف تعیین تأثیر بسته آموزشی بر رفتار خود مراقبتی، کیفیت زندگی، میزان قند خون ناشتا و تست تحمل گلوکز (GTT) به‌عنوان پیامدهای اولیه و فراوانی زایمان پره ترم و سزارین و شاخص های آنتروپومتریک نوزاد به‌عنوان پیامدهای ثانویه در زنان مبتلا به دیابت حاملگی انجام شد.مواد و روش ها: این کار آزمایی بالینی تصادفی کنترل شده بر روی 92 زن باردار مبتلا به دیابت حاملگی (46 نفر در هر گروه) مراجعه‌ کننده ـ کلینیک دیابت بیمارستان توحید سنندج انجام شد. برنامه آموزشی طراحی شده برای گروه مداخله در 4 جلسه آموزشی (یک‌ساعته) در هر هفته به‌صورت سخنرانی و پرسش و پاسخ برگزار شد و در پایان جلسه اول، کتابچه آموزشی در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. افراد گروه کنترل فقط آموزش روتین دوران بارداری را دریافت کردند. قبل و چهار هفته بعد از اتمام مداخله، پرسشنامه رفتار خود مراقبتی و کیفیت زندگی توسط مشارکت کنندگان تکمیل و میزان قند خون ناشتا و GTT در دو گروه سنجش شد. فراوانی زایمان پره ترم و سزارین و شاخص های آنتروپومتریک نوزاد بعد از زایمان بر اساس پرونده در چک لیست مربوطه ثبت گردید. از آزمون های مجذور کای، مجذور کای روند، تحلیل کوواریانس و تی مستقل برای تجزیه‌وتحلیل داده ها استفاده شد.نتایج: بین دو گروه مطالعه از نظر مشخصات فردی-اجتماعی تفاوت معنی دار آماری وجود نداشت (05/0<p). چهار هفته بعد از اتمام مداخله و با تعدیل نمره رفتار خود مراقبتی قبل از مداخله، در گروه آموزش در مقایسه با گروه کنترل، میانگین نمره رفتار خود مراقبتی به‌طور معنی داری بیشتر بود (تفاوت میانگین: 5/19، فاصله اطمینان 95%: 4/14 تا 6/24، 001/0(P< همچنین با تعدیل مقادیر پایه، تفاوت معنی دار آماری از نظر متوسط میزانGTT یک ساعت (تفاوت میانگین: 6/21-، فاصله اطمینان 0:95%0/11 - تا 1/32-، 001/0P<) و دو ساعت (تفاوت میانگین: 3/17-، فاصله اطمینان 95%: 0/23- تا 6/11-،001/0P=) بین دو گروه مداخله و کنترل وجود داشت. تفاوت معنی¬دار آماری از نظر قند خون ناشتا (443/0P=) و کیفیت زندگی (264/0 P=) چهار هفته بعد از اتمام مداخله، بین گروه‌ها وجود نداشت. تفاوت آماری معنیداری بین دو گروه مطالعه از نظر وزن. قد و دور سر بدو تولد وجود نداشت (05/0<P). همچنین تفاوت آماری معنیداری از نظر متغیر زایمان زودرس (664/0=P) بین دو گروه موردمطالعه وجود نداشت، اما فراوانی زایمان سزارین به‌طور معنی داری در گروه مداخله کمتر از گروه کنترل بود (001/0>P).نتیجه گیری: آموزش خود مراقبتی در زنان مبتلا به دیابت حاملگی می تواند در بهبود رفتار خود مراقبتی و اختلال تحمل گلوکز زنان مؤثر باشد، لذا گنجاندن چنین آموزش هایی در مراقبت های دوران بارداری زنان مبتلا به دیابت حاملگی توصیه می شود.واژه های کلیدی: دیابت بارداری، آموزش، خود مراقبتی، کیفیت زندگی